Hitlercitaat komt uit historische roman, niet uit Mein Kampf

Een Facebookgebruiker deelt een quote van Adolf Hitler over het controleren van mensen. Het bericht is geplaats in een "Corona Groep" en het bijschrift van de post legt de link met wat er zich "nú afspeelt", waardoor de huidige maatregelen op één lijn worden gezet met de politieke ideologie van Hitler. 

Beoordeling

Het citaat komt niet van Adolf Hitler. De enige referentie is naar een historische roman, waarin het aan Hitler wordt toegeschreven. Dit boek is echter fictie. 

Feiten

Het citaat dat is toegeschreven aan Hitler gaat over het geleidelijk afnemen van bepaalde vrijheden van de bevolking om op die manier controle te verwerven, tot de vrijheid niet meer kan worden teruggewonnen. In de context van de coronapandemie wordt in de Facebookpost geïnsinueerd dat exact dat gaande is met de huidige maatregelen.

Het citaat zou afkomstig zijn uit "Mijn Kampf" (sic). Mein Kampf (Nederlands: Mijn strijd) is geschreven door Adolf Hitler toen hij in de gevangenis zat na de mislukte staatsgreep van 1923. Het is een ideologisch programma en autobiografie tegelijk. 

Dpa heeft met de hulp van zoekmachines naar het citaat in Mein Kampf gezocht, maar het is in de gehele tekst van het boek niet terug te vinden. Het blijkt dan ook niet van Hitler te zijn.

Het Leibniz instituut voor hedendaagse geschiedenis bevestigde desgevraagd aan Reuters dat het citaat niet van Hitler is. De historicus Timothy Snyder gaat nog verder en stelt dat de inhoud van het citaat ook helemaal niet in lijn is met Hitlers overtuigingen.

Historische Fictie

De enige zekere referentie naar het citaat komt uit het boek 'Willfully Ignorant' van de Amerikaanse schrijver Pat Miller, uit 2014. Het boek gaat over een jonge vrouw in Nazi-Duitsland en is historische fictie. 

Het citaat komt voor in het boek en wordt daarin toegeschreven aan Hitlers 'Mein Kampf'. Aangezien het boek echter een roman is, hoeft dit op geen enkele manier waarheidsgetrouw te zijn. 

Dit citaat circuleert al langer en is ook onderwerp geweest van factchecks door Snopes, Reuters en PolitiFact.

Het internet en de Tweede Wereldoorlog

Het fout toeschrijven van citaten aan historische figuren komt regelmatig voor op het internet, zoals dit - satirisch - citaat, toegeschreven aan Abraham  Lincoln mooi illustreert. Hoewel vaak onschadelijk, wordt dit problematischer als bepaalde citaten worden toegeschreven aan omstreden figuren als Adolf Hitler voor politieke doeleinden. 

Het is ook niet de eerste keer dat de maatregelen tegen het coronavirus in relatie worden gebracht met de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust of Nazi-ideologie. Dpa heeft verschillende factchecks over zulke claims, waarin wordt gesteld of gesuggereerd dat het beleid van regeringen vandaag een afspiegeling is van de Nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog (hier, hier, hier, hier en hier).

(Stand van zaken: 19.10.2021)