Geen enkele aanwijzing dat Rutte net als Lubbers miljarden uit pensioenpot haalde

Op Facebook doet een screenshot (hier gearchiveerd) van een tekst de ronde waarin wordt beweerd dat premier Mark Rutte, die inmiddels demissionair is, in 2019 zestig miljard euro uit de pensioenpot haalde en aan de Europese Unie gaf. Dat in navolging van Ruud Lubbers, die in de jaren ’80 zo’n dertig miljard gulden uit de pot zou hebben gehaald.

Beoordeling

Het kabinet van Lubbers haalde inderdaad minstens dertig milard gulden uit de pensioenpot van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Om die reden is het ABP in 1996 geprivatiseerd. Er is geen enkele aanwijzing te vinden dat Rutte daar op één of andere manier toch nog geld heeft weggehaald. Ook is er in 2019 geen zestig, maar zo’n negen miljard euro naar de Europese Unie gegaan.

Feiten

Uit een rapport van de Algemene Rekenkamer uit 1998 blijkt dat door het korten op de pensioenpremie in de jaren ’80 door de regering – die van toenmalig premier Ruud Lubbers – een financieringsachterstand bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) van 32,86 miljard gulden was ontstaan. In een uitzending van Zembla, op 5 februari 2011, werd onthuld dat toenmalig minister van Financiën Onno Ruding daarnaast ook nog eens extra geld uit de pensioenpot haalde.

Hoeveel geld dat precies was, is nooit helemaal duidelijk geworden. Wel ondersteunt het in zekere mate de bewering dat Lubbers dertig miljard gulden uit de pensioenpot haalde. Het gebeurde in ieder geval onder zijn bewind.

Om die reden is het ABP, waar het kabinet van Lubbers die miljarden vandaan toverde, per 1 januari 1996 geprivatiseerd. Dit was volgens de Algemene Rekenkamer onder andere om de invloed van de overheid op het pensioenfonds terug te dringen. Eén van de voornaamste doelen was "het op kostendekkend niveau brengen van de premies" (pagina 7). Het was precies het korten daarop wat de regering ruim dertig miljard gulden had opgeleverd.

Dus hoe is Rutte in 2019 dan aan die zestig miljard euro gekomen? Ook uit het jaarverslag van het ABP is dit niet te halen. De gebruiker op Facebook geeft geen bron van de bewering. In 2019 is er wel een voorlopig pensioenakkoord gesloten. Daarin staat onder andere dat de AOW-leeftijd minder snel stijgt, de pensioenen flexibeler worden en dat mensen met een zwaar beroep drie jaar eerder kunnen stoppen. Het zal de overheid over een termijn van vijftien jaar zo’n acht miljard euro kosten.

Maar er zitten nog andere kosten aan het akkoord. Door de pensioenen te flexibiliseren, gaat vrijwel elke leeftijdsgroep er op vooruit. Behalve de veertigers. Met het nieuwe systeem vallen zij volgens RTL Nieuws precies tussen wal en schip. Om die groep te compenseren, is er zo’n 55 miljard euro nodig. Dat is het beste te omschrijven als de transitiekosten van het nieuwe stelsel. Dat is dus geen geld dat uit de pensioenpot gehaald wordt, maar juist betaald moet worden. Wie dat gaat doen, is nog maar de vraag: het kabinet lijkt naar de werkgevers en werknemers te wijzen.

Algemene Rekenkamer: netto 5,5 miljard kwijt aan EU

Er is in 2019 bovendien geen zestig miljard euro naar de Europese Unie gegaan vanuit Nederland. Uit het Rijksjaarverslag van het ministerie van Buitenlandse Zaken blijkt dat Nederland in 2019 ruim negen miljard euro aan de Europese Unie afdroeg (zie pagina 47). Daar komt nog een paar ton aan uitgaven aan onder andere het Europees Ontwikkelingsfonds bij. Volgens de Algemene Rekenkamer was de bijdrage in totaal maar 8,1 miljard euro. Trek daar de opbrengsten vanaf, en Nederland was in 2019 5,5 miljard euro kwijt aan de Europese Unie.

Het kan zijn dat de Facebookgebruiker in de war was met 2020, omdat er toen na lang dwarsliggen van Nederland een akkoord werd gesloten over het Europees coronaherstelfonds. Nederland betaalt daar jaarlijks voor een periode van dertig jaar zo’n 780 miljoen euro aan mee. Daardoor krijgt Nederland wel korting op de gebruikelijke EU-bijdrage en mag het meer van de douanegelden uit de Rotterdamse haven zelf houden. Netto komt de bijdrage aan het herstelfonds dus op 330 miljoen euro per jaar uit.

Zelfs als je het tijdsbestek van één jaar (2019) even in de ban doet en dertig jaar bij elkaar optelt, kom je bij lange na niet in de buurt van zestig miljard euro. Er is hier bovendien geen link met de pensioenen. NU.nl bericht juist dat de Nederlandse pensioenpotten er momenteel erg goed voor staan.

Er is geen enkele andere aanwijzing te vinden dat Rutte, als hij deze bevoegdheid zou hebben, zestig miljard euro uit de pensioenpot gegraaid heeft en aan de EU heeft geschonken. Het lijkt hier dus te gaan om een klassiek broodjeaapverhaal.

(Stand van zaken: 24/08/2021)