Malawische kinderen wel ingeënt tegen kinderziektes, maar nog niet tegen COVID-19

Op Facebook wordt een foto gedeeld (hier gearchiveerd) met daarin claims over kinderen en de gehele bevolking van Malawi. Zo valt er te lezen dat 80% van de kinderen in het land gevaccineerd is, maar slechts 40% van de totale populatie toegang heeft tot schoon water.

Beoordeling:

De tekst op de afbeelding klopt niet. Zo’n 33% van de bevolking in Malawi heeft geen toegang tot schoon water. Dat is veel, maar ruimschoots minder dan de 60% die wordt beweerd. Wel is het zo dat meer dan 80% van de kinderen tegen veel voorkomende kinderziektes is gevaccineerd. Tegen COVID-19 echter nog niet; er heerst een grote schaarste aan coronavaccins in het land.

Feiten:

De foto die wordt gebruikt is een stockfoto genomen in Oeganda. Zoals vaker met stockfoto’s wordt deze voor allerlei doeleinden ingezet, bijvoorbeeld in dit artikel over de watervoorzieningen in Afrika. Hier is ook de 40% toegang tot water terug te vinden. Die wordt toegeschreven aan landen die ten zuiden van de Sahara liggen, maar het cijfer is hier wel precies andersom: 40% heeft geen toegang tot schoon water (en dus 60% wel).

Malawi ligt inderdaad ten zuiden van de Sahara, maar klopt het percentage ook voor hen? Volgens hulporganisatie WaterAid heeft in het land één op de drie mensen, zo’n 33% dus, geen toegang tot schoon water. Dat is evengoed zeer zorgelijk te noemen, maar het aantal mensen dat wel toegang heeft is dus ruimschoots hoger dan de 40% die in afbeelding wordt geclaimd. Dat cijfer klopt niet of is inmiddels achterhaald.

De oorspronkelijke auteur, @authorkatewilliam op Instagram, lijkt aan de begeleidende tekst af te lezen niet te doelen op de coronavaccins. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en UNICEF publiceerden in 2019 gezamenlijk een rapport over de vaccinatiegraad tegen veel voorkomende kinderziektes in het land. Te zien is dat bij alle ziektes het aantal gevaccineerde kinderen inderdaad boven de 80% ligt. Over twee weken, op 15 juli 2021, komen de organisaties met een update hierover. Ook wil de WHO vaccinaties voor malaria aan het programma toevoegen.

Nu wordt de afbeelding echter gedeeld in een Facebookgroep die zich verzet tegen de coronavaccinaties. Volgens de gegevens van onafhankelijk persbureau Reuters is tot dusverre zo’n 1,1% van de bevolking in Malawi volledig gevaccineerd tegen COVID-19. Reuters schrijft daarbij dat als de vaccinatie in het land in hetzelfde tempo blijft doorgaan, het nog bijna vier jaar duurt voordat er nog eens tien procent van de bevolking is ingeënt. Malawi kreeg de eerste lading vaccins binnen op 5 maart 2021. Ter referentie: in Nederland werd al op 6 januari, als één van de laatste in Europa, de eerste prik gezet.

Inmiddels heerst er een vaccinschaarste in Malawi, slechts weken nadat het noodgedwongen vaccins die over de datum waren moest vernietigen. Volgens de vaccinatiestrategie van het land zal in de eerste fase 20% van de bevolking geprikt worden. Dit gaat om zorgmedewerkers, sociaal werkers, ouderen en mensen met onderliggende aandoeningen. Nu bekend is dat pas 1,1% een vaccin heeft gehad, moge duidelijk zijn dat kinderen nog niet aan de beurt zijn geweest.

Het is dus onjuist om te stellen dat 80% van de kinderen in Malawi gevaccineerd is tegen het coronavirus, maar wel correct om te zeggen dat meer dan 80% is ingeënt tegen kinderziektes. Dat slechts 40% van de totale bevolking van het land toegang heeft tot schoon water, klopt niet: zo’n één derde van de bevolking heeft hier geen toegang toe.