Aantal sterfgevallen na vaccinatie ruimschoots lager dan coronadoden

Op Facebook wordt een artikel gedeeld (hier gearchiveerd) dat stelt dat het aantal doden door vaccinatie in Schotland de afgelopen maanden hoger is dan het aantal doden door COVID-19 in Engeland sinds het uitbreken van de pandemie. Dat zou blijken uit officiële cijfers.

Beoordeling

Het bericht klopt niet. In Nederland zijn er tot 13 juni van dit jaar officieel 17.711 mensen overleden aan COVID-19 en zijn er 381 meldingen van sterfte na vaccinatie binnengekomen. In Schotland ligt het aantal overleden mensen na vaccinatie bovendien veel lager dan het aantal coronadoden in Engeland. Daarnaast betekent sterfte na vaccinatie niet automatisch dat mensen ook dóór het vaccin zijn overleden.

Feiten

Op Facebook wordt het oorspronkelijke artikel en de bewering ook in algemene zin overgenomen, zonder aan te geven om welke regio het gaat. Wereldwijd zijn er inmiddels zo’n 3,8 miljoen mensen overleden aan COVID-19. Er is echter geen algemene database voor sterfgevallen na vaccinatie wereldwijd, die hebben landen enkel los van elkaar. In Nederland zijn er volgens officiële cijfers van de Rijksoverheid sinds het begin van de pandemie tot 13 juni 2021 precies 17.711 mensen overleden aan corona. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) schat in dat het werkelijke aantal nog ruimschoots hoger ligt.

Bijwerkingencentrum Lareb geeft aan dat er tot 6 juni 2021 welgeteld 381 meldingen van overlijden na coronavaccinatie zijn binnengekomen. Daarvan weet men niet of er een causaal verband met het vaccin is. Het aantal mensen dat in Nederland is gestorven na vaccinatie ligt hoe dan ook vele malen lager dan het aantal dat overleed aan de gevolgen van het coronavirus.

Het artikel waar de claims op gebaseerd zijn, is van The Daily Expose, een website die in november 2020 gecreëerd werd. In het stuk wordt een opvallende vergelijking gemaakt: tussen het aantal doden door vaccinatie in Schotland (wat hoger zou zijn) en het aantal COVID-doden in Engeland. Bij de berekening van het laatste cijfer maakt de auteur een vergissing.

In de cijfers wordt namelijk een onderscheid gemaakt tussen mensen die een onderliggende aandoening hadden toen zij overleden aan het coronavirus en mensen die dit niet hadden. The Daily Expose telt alleen de laatste groep als coronadoden, terwijl een onderliggende aandoening niet betekent dat een patiënt daaraan is overleden. Deze mensen zijn wel degelijk aan het coronavirus overleden, maar de onderliggende aandoening kan daar aan bijgedragen hebben. Dat blijkt uit een eerdere factcheck van onafhankelijk persbureau Reuters naar soortgelijke claims.

Het aantal overledenen door COVID-19 was in Engeland op 11 juni 2021 dus 87.213, en niet 3.589. Uit een rapport van Public Health Scotland, het nationale gezondheidsorgaan van Schotland, blijkt dat er tot 28 mei 2021 inderdaad 3.758 mensen binnen 28 dagen na vaccinatie zijn overleden. Er staat expliciet bij dat dit gaat om iedereen die na vaccinatie is overleden, ongeacht doodsoorzaak. In hetzelfde rapport (pagina 7) is te lezen dat slechts bij drie gevallen bekend is dat het vaccin een rol heeft gespeeld in het overlijden. Dat is heel veel lager dan het aantal COVID-doden in Engeland.

Kortom, de berichten zijn niet goed onderbouwd. Het moge duidelijk zijn dat in Nederland veel minder mensen zijn overleden na vaccinatie dan door het virus. Ook in Schotland is het aantal doden na vaccinatie veel lager dan dat er in Engeland mensen aan het coronavirus zijn gestorven, voor zover je die twee met elkaar zou willen vergelijken.