Gemelde miskramen in Brits systeem zijn geen bewezen bijwerking van vaccins

Een zorgwekkende ontwikkeling zou aan de gang zijn: een explosieve stijging van het aantal miskramen 'ten gevolge van' het COVID-vaccin in het Verenigd Koninkrijk. Het aantal zou met 2000% zijn gestegen in veertien weken. De Vlaamse website Artsen voor Vrijheid schreef hier onder andere over. Het artikel werd ook op Facebook gedeeld. Ook screenshots van een tweet van politicus Wybren van Haga met deze bewering gaan rond.

Beoordeling

De beweringen zijn onjuist. De conclusie over de miskramen wordt getrokken op basis van een verkeerde interpretatie van cijfers uit de Britse database voor vermeende bijwerkingen. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat er steeds meer vruchtbare vrouwen onder de gevaccineerden zijn en dat miskramen helaas een veelvoorkomende gebeurtenis zijn, ook buiten een pandemie of vaccinatiecampagne. De meldingen van miskramen betekenen tevens niet gelijk dat deze werden veroorzaakt door coronavaccins.

Feiten

Het artikel van Artsen Voor Vrijheid over een stijging van 2000% in het aantal miskramen die in verband worden gebracht met coronavaccins is een vertaling van een artikel van The Daily Expose. Deze website bericht veel over vaccins en de coronapandemie en werd al meerdere keren op het verspreiden van nepnieuws betrapt.

The Daily Expose komt tot zijn conclusie door cijfers van de Britse medicijnautoriteit MHRA uit verschillende tijdspannes te vergelijken. In het Verenigd Koninkrijk worden zogenaamde 'adverse events', ongunstige gebeurtenissen, bijgehouden in het Yellow Card programma. Hierin kunnen zorgmedewerkers en individuen vrijwillig gebeurtenissen en kwalen opgeven die hen overkwamen na een vaccin of medicijn te hebben gekregen. Meldingen in het systeem zijn niet direct bewijs dat het hier ook echt gaat om een bijwerking van het vaccin of medicijn. Patronen in de bijwerkingen kunnen alleen een aanleiding zijn om dit verder te onderzoeken.

De MHRA publiceert iedere week een rapportage over het aantal gezette coronaprikken en de meldingen die tot dat moment in het Yellow Card systeem werden gemeld. Deze meldingen worden per coronavaccin apart geregistreerd.

De periode van 9 december 2020 tot 24 januari 2021 wordt door The Daily Expose vergeleken met de periode van 9 december 2020 tot 5 mei 2021. De website kijkt specifiek naar de cijfers voor de vaccins van Pfizer/BioNTech en AstraZeneca. De rapportage van de MHRA wordt iedere week aangepast, waardoor de verslagen voor deze periodes niet meer duidelijk op de website te vinden zijn. Ze zijn daarentegen wel te lezen in het internetarchief Wayback Machine.

In de eerste periode, een kleine anderhalve maand, werden er in het Verenigd Koninkrijk 7,1 miljoen mensen gevaccineerd. Hierbij werden voor Pfizer en AstraZeneca samen zes miskramen geregistreerd in het Yellow Card systeem. Dat is 0,000084% van het totaal aantal gevaccineerden.

In de tweede genoemde periode, van december tot begin mei, stond de vaccinatieteller op 34,9 miljoen geprikte Britten. Gemeten over deze totale periode stond het aantal gemelde 'spontane miskramen' op 114 voor Pfizer en Astrazeneca samen. Dat is 0,00033%.

Tussen 24 januari en 5 mei kwamen er dus 108 meldingen van miskramen bij. Maar er werden ook 27,8 miljoen meer mensen gevaccineerd. En nog veel relevanter: omdat ook het Verenigd Koninkrijk op leeftijd vaccineert, van oud naar jong, kwamen er in de tweede periode veel meer vrouwen van vruchtbare leeftijd bij. The Daily Expose houdt geen rekening met deze veranderende verhoudingen, en maakt daarom verkeerde berekeningen.

Als je het aantal miskramen in de periodes al met elkaar zou willen vergelijken, kun je dit beter relatief doen en dus de percentages met elkaar vergelijken, in plaats van de exacte aantallen. Dan is een stijging van 292,9% te zien. Veel minder dan 2000% dus. Maar ook zo’n percentage is niet opvallend, lettende op de toename in gevaccineerde vrouwen van vruchtbare leeftijd.

De factcheckers van Politifact onderzochten in april 2021 al een ander artikel van The Daily Expose waarin dezelfde claims over een stijgend aantal miskramen werden gedaan tot aan 7 maart. Ook de Belgische factcheckers van Knack wijdden destijds al een factcheck aan het verhaal. De MHRA meldde destijds aan Politifact dat in de periode tussen 24 januari en 7 maart het aantal vruchtbare gevaccineerde vrouwen dat was gevaccineerd was verdriedubbeld.

Nog een feit waar in de misleidende artikelen van The Daily Expose en Artsen Voor Vrijheid niet over wordt gesproken is dat miskramen helaas veelvoorkomend zijn, ook buiten een pandemie. "Een miskraam komt in ongeveer één op de vier zwangerschappen voor in het Verenigd Koninkrijk. De meesten hiervan in de eerste twaalf weken van de zwangerschap," meldde de MHRA aan Politifact. "Het is dus te verwachten dat er ook miskramen zullen worden gerapporteerd bij gevaccineerde vrouwen, puur vanwege deze kans." Het agentschap voegde daaraan toe dat deze meldingen goed worden gemonitord, maar dat er nog geen patroon is gevonden wat zou wijzen op een verhoogd risico op een miskraam vanwege coronavaccins.

Op 16 april adviseerde het Britse immunologie-adviesorgaan JCVI dat zwangere vrouwen het vaccin aangeboden moeten krijgen. Er is tot nu toe geen bewijs wat sugereert dat het vaccin onveilig is voor de moeder of de baby. Daarbij werden er voorafgaand aan deze beslissing al 90.000 zwangere vrouwen in de Verenigde Staten gevaccineerd, zonder dat dit tot zorgen over de veiligheid leidde.

Meldingen in systeem wijzen niet gelijk op oorzakelijk verband

Meldingen en rapportages uit databases als het Britse Yellow Card Scheme, of het Amerikaanse VAERS, worden regelmatig bestempeld als een bewezen bijwerking van een coronavaccin. Dpa ontkrachtte dit al meerdere malen in factchecks (hier en hier). Het staat ook uitdrukkelijk bij al deze databases vermeld. Via deze systemen kunnen zorgmedewerkers, maar ook particulieren, kwalen rapporteren die zij kregen nadat ze een bepaalde vaccinatie ontvingen. Maar pas wanneer dit wetenschappelijk kan worden bewezen, is er sprake van een bijwerking.

De Amerikaanse database VAERS legt in een disclaimer uit waarom de meldingen in dit systeem zeker geen sluitend bewijs zijn voor een link met vaccins: "De rapportages bevatten mogelijk informatie die onvolledig, onjuist, toevallig of niet te verifiëren is. Een groot deel van de meldingen aan VAERS zijn vrijwillig, wat betekent dat ze onderhevig zijn aan vooroordelen."

Een stijging in het aantal gemelde miskramen in het Britse systeem is dus niet onverwacht, gezien het feit dat steeds meer jongere vrouwen het vaccin kregen en krijgen aangeboden. Daar komt de significante kans dat een zwangerschap, los van andere omstandigheden, eindigt in een miskraam nog bij. Zeggen dat deze meldingen 'ten gevolge van het Covidvaccin' zijn, is sowieso onjuist. De meldingen staan niet gelijk aan een bewezen bijwerking.