‘Nep-martelaren’ in video zijn in werkelijkheid demonstrerende studenten in Egypte in 2013

Een video van mensen die zijn bedekt met witte lakens doet de ronde op sociale media. De mensen lijken te zijn overleden, totdat er beweging zichtbaar is. Volgens sommige sociale mediagebruikers gaat het hier om geënsceneerde doden in het conflict tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Een man op Facebook deelt een versie van de video waar in een Engelse tekst wordt gezegd dat dit propagandabeelden van Hamas zijn, uit circa 2014. "Nep doden, weliswaar van een paar jaar geleden, maar deze onnozelheid doet andere onnozelen overtuigen dat Israël een land van duivelen is," schrijft de Nederlandse man hierbij. De video wordt ook in een andere versie verspreidt, zonder duidelijke context of een verklaring voor de 'doden'.

BEOORDELING: De beweringen die bij deze beelden worden gemaakt zijn onjuist. De beelden zijn van een studentenprotest uit oktober 2013 in Caïro, Egypte. Er is geen link tussen deze beelden en Hamas, de Palestijnse gebieden of Israël.  

FEITEN: Op de witte doeken waaronder de mensen in de gedeelde video liggen, staat Arabische tekst geschreven. Op ieder laken staat het woord 'martelaar', met de naam van een persoon erbij.

In de rechterbovenhoek van de gedeelde video is een logo te ontrafelen. Dit blijkt van het Egyptische nieuwsplatform El Badil te zijn. Het platform stopte in 2018, naar eigen zeggen omdat zij hun verslaggeving in Egypte niet meer goed konden doen vanwege voortdurende tegenwerking en de sfeer tegen de Egyptische media.

De video die nu in de verkeerde context online rondgaat, staat in betere kwaliteit nog op het YouTubekanaal van El Badil en werd hier op 28 oktober 2013 geplaatst. Op de beelden zou een studentenprotest bij de Al-Azhar universiteit in Caïro te zien zijn.

De naam van journalist Mostafa Darwish staat in de beschrijving onder de YouTubevideo. Darwish maakte inderdaad deze beelden voor El Badil, bevestigt hij aan dpa. "Dit is gefilmd in 2013, een aantal maanden na de 'Raba’a massacre' in Egypte," schrijft hij. Volgens Darwish zijn de mensen in de video studenten van de Al-Azhar universiteit die een ode brachten aan de mensen die door het leger werden gedood op het Rabaa-plein eerder dat jaar. 'Het heeft geen enkele link met Hamas," bevestigt Darwish.

Op dezelfde dag in 2013 werden ook bij Akhbar El yom TV videobeelden gedeeld van hetzelfde liggende protest (vanaf 1.00), als onderdeel van een langere reportage over de demonstraties van die dag. De demonstrerende studenten raakten later slaags met de beveiligingstroepen, meldde onder andere Daily News Egypt.

Er is een universiteit in Gaza-stad die ook de naam Al-Azhar draagt. Deze beelden zijn daarentegen niet daar op genomen, maar bij de Al-Azhar universiteit in Caïro. Dat blijkt uit de diverse foto’s, video’s en andere berichtgeving over de studentendemonstraties van 28 oktober 2013.

---

Links:

Facebookpost 1: https://www.facebook.com/wim.blok.144/posts/2982876571942117
(gearchiveerd: https://archive.ph/YhJyB )
(video gearchiveerd: http://dpaq.de/Q6Nl8 )

Facebookpost 2: https://www.facebook.com/112678247104072/videos/321684819395214
(gearchiveerd: https://archive.ph/psfV5 )
(video gearchiveerd: http://dpaq.de/7E4ql )

Factcheck door Ellinika Hoaxes: https://www.ellinikahoaxes.gr/2021/05/14/2013-student-protest-falsely-presented-as-an-attempt-to-scare-people-with-fake-deaths/

Over nieuwsorganisatie El Badil: https://twitter.com/ElBadilNews/
(gearchiveerd: http://dpaq.de/sZ4WH )

Originele video: https://www.youtube.com/watch?v=bJhYaF-xxOo
(gearchiveerd: https://perma.cc/5GL8-KG3R )

Over Al-Azhar University: http://www.azhar.edu.eg/en/About-us
(gearchiveerd: https://archive.ph/AbWFe )

Over Mostafa Darwish: https://www.linkedin.com/in/mostafa-darwish-94254b123/
(gearchiveerd: https://archive.ph/FpfIH )

Over de Raba’a massacre: https://www.hrw.org/report/2014/08/12/all-according-plan/raba-massacre-and-mass-killings-protesters-egypt
(gearchiveerd: https://archive.ph/UKrOK )

Andere videobeelden van dezelfde demonstratie: https://www.youtube.com/watch?v=Boo52a1vtNE
(gearchiveerd: https://perma.cc/E7RS-Q8ZS )

Daily News Egypt over de studentenprotesten: https://dailynewsegypt.com/2013/10/28/pro-morsi-al-azhar-students-clash-with-security-forces/
(gearchiveerd: https://archive.ph/WPLP8 )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com