Ethyleenoxide wordt gebruikt bij sterilisatie wattenstaafjes, maar is erna amper aanwezig

De wattenstaafjes die gebruikt worden bij de PCR-test zouden bedekt zijn met ethylene oxide, de meest kankerverwekkende stof die bestaat. Dat beweert een Facebookgebruikster (gearchiveerd). Verder worden ook screenshots gedeeld waarop staat dat diezelfde wattenstaafjes je hersenen kunnen bereiken.

BEOORDELING: Het bericht is deels fout. Ethyleenoxide, of ethylene oxide in het Engels, is een kankerverwekkende stof. Het wordt gebruikt om medische hulpmiddelen zoals wattenstaafjes te steriliseren. Maar het zit niet 'op' de wattenstaafjes: de aanwezige ethyleenoxide wordt na sterilisatie weer verwijderd en het is dan ook niet gevaarlijk in die situatie.

FEITEN:

Ethyleenoxide, of kortweg EO, is een kleurloos en brandbaar gas. Het wordt gebruikt als grondstof voor de productie van andere chemicaliën. In veel kleinere hoeveelheden wordt het onder andere gebruikt bij de sterilisatie van medische apparatuur. Het gas kan DNA beschadigen, wat het zowel een goede sterilisator als een kankerverwekkende stof maakt. Daarom is het gebruik van EO als sterilisator strikt gereglementeerd.

Het wordt op grote schaal gebruikt om medische hulpmiddelen van kunststof voor eenmalig gebruik te steriliseren, waaronder wattenstaafjes. Maar het is fout om te zeggen dat EO op de wattenstaafjes zit: een essentieel onderdeel van de sterilisatieprocedure met EO is het achteraf verwijderen van de EO. De aanvaardbare resthoeveelheid is ook internationaal bepaald.

Een zekere, kleine, resthoeveelheid blijft dus achter op het wattenstaafje, maar dat is ongevaarlijk. Uit een studie bleek dat de wattenstaafjes die gebruikt werden bij het afnemen van DNA-stalen 3 weken na de behandeling geen meetbare resthoeveelheden EO meer bevatten. Het is dus fout om te zeggen dat EO echt op de wattenstaafjes zit in een hoeveelheid die schadelijk kan zijn.

Tenslotte zouden die wattenstaafjes onze hersenen kunnen bereiken: ook dat is niet waar. In juli 2020 schreef dpa hierover al een factcheck. De wattenstaafjes kunnen je bloed-hersenbarrière niet doorbreken en de hersenen zelf dus ook niet bereiken. Er is één bekend geval in de VS van een vrouw wiens hersenvocht ging lekken na een coronatest. Maar zij had een aandoening waarbij er een scheur in haar schedel een deel van haar hersenen blootgesteld was.

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/trudi.verstegen.92/posts/149253627089791 (gearchiveerd: http://dpaq.de/Rwndv)

Over etheenoxide: https://www.chemicalsafetyfacts.org/ethylene-oxide/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/f10PC)

Studie EO bij wattenstaafjes (2017): https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1355030616300971 (gearchiveerd: http://dpaq.de/n2eKw)

dpa-factcheck over PCR-tests en bloed-hersenbarrière: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200727-99-943444

Video over sterilisatieprocedure met EO: https://youtu.be/M3ZICe3Vwj8

ISO-standaarden EO-sterilisatie: https://www.iso.org/standard/56137.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/NITyb) en https://www.iso.org/standard/34213.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/5mDkb)

RIVM beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie (ethyleenoxide vanaf p.27): https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/170329%20Beleid%20Reiniging%20desinfectie%20en%20sterilisatie-disclaimer%20def.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/Vrops)

Vrouw met scheur in haar schedel: https://jamanetwork.com/journals/jamaotolaryngology/article-abstract/2771362 (gearchiveerd: http://dpaq.de/ZPGvR )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com