Coronavaccins in Nederland nog niet op kinderen getest

In een tekst die op Facebook rondgaat staan beweringen over het testen van vaccins op kinderen. "Ik was vandaag voor de jaarlijkse controle van mijn zoontje in het ziekenhuis en de professor waar wij al jaren komen, vertelde me dat ze in dit ziekenhuis vaccins op kinderen testen vanaf 13 jaar oud.. (sic)". In de tekst staat dat het vooral zou gaan om kinderen uit instellingen met een mentale of lichamelijke beperking. Degene die de tekst als afbeelding op Facebook deelt, voegt zelf nog toe: "Gaat schijnbaar om Janssen vaccin, welke vandaag is ‘goedgekeurd’." (hier gearchiveerd)

BEOORDELING: Er wordt op dit moment in Nederland geen vaccin tegen Covid-19 getest op kinderen. Het gaat hier dus niet om het Janssen-vaccin. Plannen voor dit soort onderzoeken binnen de EU liggen wel bij het Europees Geneesmiddelenagentschap. Er wordt in Nederland wel onderzoek gedaan rondom andere vaccinaties bij kinderen, bijvoorbeeld tegen kinkhoest en baarmoederhalskanker. Er zijn momenteel geen studies te vinden die focussen op kinderen vanaf 13 jaar, die met een beperking in een instelling wonen.

FEITEN: Vaccins testen bij kinderen is niet vreemd. Sterker nog, het is een noodzakelijke stap om een vaccin of geneesmiddel op de markt te mogen brengen. Sinds 2007 is het in de Europese Unie wettelijk verplicht om geneesmiddelen ook te testen bij kinderen. Het plan voor zo’n onderzoek moet door de farmaceut worden ingediend bij het pediatrisch comité van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA). Het onderzoek is nodig zodat kan worden vastgesteld of kinderen een andere dosis van een medicijn nodig hebben en om te kijken of het even effectief is als bij volwassenen.

Het Europees pediatrisch comité kan wel uitstel geven voor het onderzoek bij kinderen. Bijvoorbeeld wanneer een geneesmiddel helemaal niet voor kinderen bedoeld is, of wanneer het belangrijk is dat er eerst meer inzicht komt in de veiligheid bij volwassenen.

Ook bij de verschillende coronavaccins verleende het Europees pediatrisch comité uitstel voor de onderzoeken bij kinderen. Daarom zijn de Moderna, AstraZeneca en Janssen-vaccins nu alleen nog goedgekeurd voor gebruik bij mensen boven de 18 jaar. Het Pfizer-vaccin kan al vanaf 16 jaar worden toegediend, omdat deze producent ook zestien- tot achttienjarigen meenam in de onderzoeken.

Moderna en Pfizer zijn momenteel in de Verenigde Staten bezig met het testen van de coronavaccins bij jongeren en kinderen. Hier doen bij zowel Moderna als Pfizer geen deelnemers uit de EU aan mee. AstraZeneca doet sinds vorige maand onderzoek bij kinderen in het Verenigd Koninkrijk.

Binnen de EU worden de coronavaccins nog niet bij kinderen getest. Er zijn wel ingediende en goedgekeurde plannen om hier mee te starten. Onder andere Janssen en AstraZeneca deden zo’n aanvraag bij het Europees pediatrisch comité.

Wie de optie wil hebben om een vaccin ook bij kinderen te gebruiken, moet dit vaccin dus eerst bij hen getest hebben. "Onderzoek doen bij kinderen is een speciale vorm van sport. Het is heel moeilijk, maar het is ook heel erg belangrijk," vertelt arts-microbioloog Marc Bonten in februari 2021 bij NPO Radio 1. "Er zijn ook ongelooflijk strenge maatregelen op van toepassing. De autoriteiten kijken er heel erg streng naar. Maar uiteindelijk zullen we toch de geneesmiddelen en ook de vaccins die we bij kinderen gebruiken een keer als eerste moeten inzetten." Daarnaast voegt Bonten toe dat de coronavaccins nu al miljoenen keren bij volwassenen zijn gebruikt, voordat ze bij kinderen worden getest.

Van tests met coronavaccins op kinderen vanaf 13 jaar, in een Nederlands ziekenhuis, is nog geen sprake. Dus ook niet bij kinderen met een beperking, die woonachtig zijn in een instelling. Het UMC Utrecht is wel recent gestart met een onderzoek naar de werking van het coronavaccin bij mensen met het syndroom van Down. De deelnemers aan dit onderzoek zijn allemaal volwassen.

Hoe zit het met onderzoeken naar andere vaccins?
Het RIVM en ziekenhuizen doen onderzoek naar de effecten van vaccinaties, ook bij kinderen. In 2017 werd bijvoorbeeld gestart met de BERT-studie. Hierin werd gekeken of een herhalingsvaccin beter langdurig kan beschermen tegen kinkhoest. Aan dit onderzoek deden het RIVM, het Radboud Medisch Centrum, het Leids Universitair Medisch Centrum en het Spaarne Gasthuis mee. De deelnemers kwamen uit vier verschillende leeftijdsgroepen, met een minimumleeftijd van 7 jaar en een maximumleeftijd van 70 jaar. Hierin vallen dus ook kinderen vanaf 13 jaar, de leeftijd die in de Facebookpost werd benoemd.

Ook werden meisjes die de HPV-prik kregen, tegen een infectie die baarmoederhalskanker kan veroorzaken, lange tijd gemonitord. Meisjes krijgen een oproep voor deze vaccinatie in het jaar dat zij dertien worden. In de studie werd bijvoorbeeld onderzocht hoeveel antistoffen de meisjes na vaccinatie aanmaakten.

Er is op dit moment geen onderzoek te vinden van een Nederlands ziekenhuis waarbij vaccins worden getest op kinderen vanaf 13 jaar, met voornamelijk kinderen met een mentale of lichamelijke beperking die woonachtig zijn in een instelling. Zeker niet voor het Janssen-vaccin tegen Covid-19. 

--

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/annelies.neve/posts/3921132997950791
(gearchiveerd: https://archive.ph/5mBZR )

Over regelgeving medicijnonderzoek bij kinderen: http://dpaq.de/mjyTA
(gearchiveerd: https://archive.ph/D4u5d )

Over het Europees Pediatrisch Comité: https://www.ema.europa.eu/en/committees/paediatric-committee-pdco
(gearchiveerd: https://archive.ph/Lm794 )

Over goedgekeurde vaccins
Moderna: https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-vaccinaties/coronavaccins/covid-19-vaccin-moderna
(gearchiveerd: https://archive.ph/p2VA7 )

AstraZeneca: https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-vaccinaties/coronavaccins/covid-19-vaccin-astrazeneca
(gearchiveerd: https://archive.ph/RLz1R )

Janssen: https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-vaccinaties/coronavaccins/covid-19-vaccin-janssen
(gearchiveerd: https://archive.ph/5CUfe )

Pfizer: https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-vaccinaties/coronavaccins/comirnaty
(gearchiveerd: https://archive.ph/a8Wm3 )

Over coronavaccin-onderzoeken kinderen:
Moderna: https://connect.trialscope.com/studies/a6dd51e8-c0a0-4ad5-b80b-9b4cda3c0e36/
(gearchiveerd: https://archive.ph/kwTti )

Pfizer: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04368728#eligibility
(gearchiveerd: https://archive.ph/8KThj )

AstraZeneca: http://dpaq.de/nNCkZ
(gearchiveerd: https://archive.ph/9Nyh0 )

Over Marc Bonten: https://www.umcutrecht.nl/en/research/researchers/bonten-marc--mjm
(gearchiveerd: https://archive.ph/iZ3JX )

Bonten bij NPO Radio 1: http://dpaq.de/7Pswi
(gearchiveerd: http://dpaq.de/T4AIv )

Vaccinatiestudie Downsyndroom: https://www.umcutrecht.nl/nieuws/covid-vaccinatiestudie-bij-down-syndroom-gestart
(gearchiveerd: http://dpaq.de/ZQ1LG )

Onderzoek kinkhoestvaccin: https://www.rivm.nl/vaccinonderzoek/kinkhoest/bert-studie
(gearchiveerd: https://archive.ph/OkkXw )

Onderzoek HPV-prik: https://www.rivm.nl/vaccinonderzoek/baarmoederhalskanker-hpv/hpv2d-studie
(gearchiveerd: https://archive.ph/iIw3a )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com