Al meer dan 15.500 coronadoden in Nederland - aantal blijft stijgen

5.3.2021, 16:11 (CET)

Een afbeelding waarin wordt gezegd dat het RIVM het aantal doden bijstelt, wordt gretig gedeeld op Facebook. "Geen 15.000 doden maar slechts 8.750... dat betekend dat het er zelfs minder doden zijn dan in een stevig griepseizoen. En griep, is zoals u weet compleet weg (sic)", wordt in de tekst beweerd. "We worden genaaid!", voegt een Facebookgebruiker daar nog aan toe.

Hoewel het niet expliciet wordt vermeld, gaat de tekst in de afbeelding vrijwel zeker over Covid-19 sterfgevallen. Die conclusie is te trekken uit de hoogte van het sterftecijfer, de vergelijking met de griep en de reacties onder de posts. (Facebookposts hier en hier gearchiveerd)

BEOORDELING: De bewering dat er maar 8.750 mensen overleden aan Covid-19, in plaats van 15.000, klopt niet. Het RIVM stelde niet het absolute sterftecijfer bij, maar de schatting van het sterftecijfer (IFR). Deze statistiek geeft alleen een schatting van de kans dat je aan het coronavirus overlijdt, als je hiermee besmet raakt. Het heeft niet met terugwerkende kracht invloed op het aantal coronadoden.

Stellen dat griep ‘compleet weg’ is, is daarnaast wat overdreven. Het aantal griepgevallen is wel heel minimaal.

FEITEN:

Eind februari stelde het RIVM de schatting van het sterftecijfer voor Covid-19 naar beneden bij. Dit gebeurde na vragen van NRC. De RIVM-website sprak eerst nog van een geschat sterftecijfer van 1,3 procent. Dit werd veranderd in een marge: tussen de 1 en 1,3 procent.

Concreet betekent dit dat als 1000 mensen besmet raken met Covid-19, naar schatting tussen de 10 en 13 van hen overlijden. Die verhouding wordt ook wel de Infection Fatality Rate (IFR) genoemd. Zo’n percentage is een schatting en kan altijd worden bijgesteld.

De bijstelling van de IFR heeft geen gevolgen voor het absolute sterftecijfer in de pandemie tot nu toe. Het aantal al geregistreerde doden gaat dus niet opeens van 15.000 naar 8.750, zoals op Facebook wordt beweerd. Dat bevestigt ook datawetenschapper - en lid van het RED-team - Marino van Zelst in een interview bij BNR Nieuwsradio: "Het aantal mensen wat is overleden verandert natuurlijk niet, want dat staat vast." Op 4 maart 2021 waren er volgens de gegevens van het RIVM in totaal 15.730 mensen overleden aan Covid-19.

Is de griep ‘compleet weg’?

Hoewel er momenteel inderdaad zeer weinig griep is in Nederland, is zeggen dat het compleet verdwenen is wat overdreven. Tussen 22 en 28 februari 2021 bezochten 7 op de 100.000 mensen de huisarts met griepklachten. Dit betekent overigens niet dat al deze mensen ook echt griep hadden.

Het onderzoeksinstituut Nivel houdt de griepcijfers in Nederland bij. Dat doen zij op basis van monsters die huisartsen bij patiënten afnemen. “Die registratie is nu verstoord,” legde Nivel-onderzoeker Mariëtte Hooiveld al uit bij RTL Nieuws. Als je nu griepklachten hebt, ga je namelijk eerder naar de coronateststraat dan de huisarts. "Huisartsen kunnen nog maar heel weinig monsters afnemen. Dus het is niet helemaal representatief." Maar ook in ziekenhuizen worden patiënten met griepachtige klachten getest en wordt er geen griep gevonden, voegt Hooiveld toe.

Er zijn verschillende verklaringen dat er momenteel geen griep heerst, vertelt Hooiveld in het artikel van RTL Nieuws. Ten eerste is griep onvoorspelbaar. Het ene jaar gaat het veel meer rond dan een ander jaar. En daarnaast werken alle maatregelen tegen corona ook erg goed tegen griep. "We houden afstand, hebben minder contacten, wassen onze handen en zitten niet hutje mutje in de trein," verklaart Hooiveld.

Daarnaast was er in 2020 veel animo voor de griepprik. Zo kon de kans op verspreiding van dit virus zo veel mogelijk worden verkleind. Daarmee kon worden voorkomen dat de ziekenhuizen bovenop een coronapandemie, ook nog een griepepidemie voor hun kiezen kregen. Ook deze vaccinatie lijkt een van de verklaringen dat we deze winter niet echt te maken hebben gehad met griep.

---

Links:

Facebookpost 1: https://www.facebook.com/wim.visscher.12/posts/1474175456289450
(gearchiveerd: https://archive.vn/grIa1 )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com