Gevaccineerden zijn niet automatisch superverspreiders

Op Facebook gaat de claim rond dat je beter uit de buurt kan blijven van gevaccineerden. "Onderzoek toont aan dat juist gevaccineerden super spreaders zijn," zegt een Facebookgebruiker in zijn post. In de reacties onder het bericht deelt dezelfde man een artikel waarin het onderzoek staat beschreven dat deze bewering zou bewijzen. (Facebookpost hier gearchiveerd)

BEOORDELING: De bewering dat gevaccineerden superspreaders zijn klopt niet. Het onderzoek waar deze claim op is gebaseerd wordt verkeerd geïnterpreteerd, verklaart een van de auteurs van het onderzoek.

FEITEN:

Superverspreiders, ook wel superspreaders genoemd, zijn mensen die in verhouding veel meer mensen besmetten dan anderen. Vaak weten deze mensen zelf helemaal niet dat ze enorm besmettelijk zijn. "Er is geen enkele link met het wel of niet vertonen van erge syptomen. Het kunnen evengoed mensen zijn zonder symptomen, maar die wel veel partikeltjes dragen. Ze hebben ook niet meer speeksel of snot," vertelt viroloog Marc van Ranst bij de Belgische zender VRT. Waarom sommige mensen superverspreider zijn en andere niet is ook voor wetenschappers nog onduidelijk.

Het onderzoek waar de Facebookgebruiker zijn uitspraak mee ondersteunt verscheen in januari 2018 in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS. In het onderzoek wordt gekeken naar de uitademing van virale aerosolen, kleine ademdruppels waar virusdeeltjes inzitten, bij mensen die op dat moment griep hebben.

Onder de deelnemers aan het onderzoek zijn ook mensen die tijdens dat griepseizoen en het griepseizoen ervoor een griepvaccin hadden gehad. In het onderzoek wordt een verband gelegd tussen het feit dat bepaalde deelnemers gevaccineerd zijn en het feit dat zij meer kleine virale aerosolen uitstoten dan gemiddeld. Dit is het deel van het onderzoek wat de website De Vryheit op 4 januari 2021 benoemt in een artikel, wat later wordt gedeeld door de facebookgebruiker.

In 2018 werd online al geclaimd dat deze studie laat zien dat mensen die gevaccineerd zijn tegen de griep, het virus meer verspreiden dan mensen die niet gevaccineerd zijn. Deze interpretatie is verkeerd, legt Dr Donald Milton uit in een artikel van Medical Xpress. Milton is een van de wetenschappers die meewerkte aan het onderzoek.

"Ongevaccineerde mensen zijn vatbaarder voor de griep en verspreiden het naar andere mensen doordat ze veel van de virusdeeltjes via de neus in de lucht verspreiden," zegt Milton tegen Medical Xpress. "Mensen die griep hebben, verspreiden zo’n 40.000 virusdeeltjes per half uur. Hoewel zieke mensen die gevaccineerd zijn zo’n zes keer meer aerosolen verspreiden dan zieke mensen die niet gevaccineerd zijn, is dit niet de manier waarop je ernaar moet kijken," aldus Milton. "Mensen die niet ziek zijn geworden omdat ze gevaccineerd zijn, verspreiden helemaal niks. Dat is een zinvollere vergelijking."

De onderzoeker voegt hieraan toe dat de uitkomst over de grotere verspreiding van aerosolen door gevaccineerde mensen is gebaseerd op maar elf gevallen. Dat maakt het te voorbarig om een conclusie te trekken en moet verder worden onderzocht en bevestigd, volgens Milton.

Vaccins kunnen de verspreiding van een virus niet altijd voorkomen. Ze zijn voornamelijk effectief in het zorgen dat degene die is gevaccineerd zelf niet ziek wordt. Virussen, ook het coronavirus, verspreiden het meest via de neus.

De vaccins die nu in gebruik zijn, worden in een spier gespoten, waarna het lichaam antistoffen aanmaakt. Deze antistoffen focussen op bescherming van bijvoorbeeld de longen, wat ze effectief maakt voor het bestrijden van ernstige ziektesymptomen. Maar omdat de antistoffen minder snel nestelen in de neus, zou iemand die gevaccineerd is en toch het virus bij zich draagt, nog steeds het virus kunnen verspreiden.

Zelfs als je toch besmet raakt wanneer je gevaccineerd bent, zal het aantal virusdeeltjes dat zich vermenigvuldigt in je neus waarschijnlijk toch lager liggen vanwege de antistoffen in je lichaam, legt immunoloog Akiko Iwasaki van de Yale Universiteit uit in de New York Times.

--

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/passionatij/posts/178246770717406
(gearchiveerd: https://archive.vn/oM3La)

Artikel uit reactie onder facebookpost: http://dpaq.de/azlrg
(gearchiveerd: http://dpaq.de/ApenI)

VRT artikel over superverspreiders: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/07/26/superverspreiders-produceren-zonder-het-te-beseffen-verbluffend/
(gearchiveerd: https://archive.vn/suJsR)

RTL Nieuws artikel over superverspreiders: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5198818/superverspreiders-superspreaders
(gearchiveerd: http://dpaq.de/Tdoy2)

Onderzoek naar verspreiding aerosolen door grieppatiënten:
https://www.pnas.org/content/115/5/1081
(gearchiveerd: http://dpaq.de/xE4Za)

Claim uit 2018 over grotere besmettelijkheid bij gevaccineerden:
https://thewilddoc.com/cdc-funded-study-shows-the-vaccinated-shed-6-3-times-more-flu-virus-just-by-breathing/ 
(gearchiveerd: https://archive.vn/xvFfz)

Medical Xpress artikel met verklaring onderzoeker Donald Milton:
https://medicalxpress.com/news/2018-02-flu-shot-wont-influenza.html
(gearchiveerd: http://dpaq.de/RCvfx )

New York Times artikel over verspreiding Covid-19 na vaccinatie: https://www.nytimes.com/2020/12/08/health/covid-vaccine-mask.html (gearchiveerd: https://archive.vn/JFGQr )

--

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com