Ernstige aandoeningen geen bewezen bijwerking van Pfizer vaccin

Een facebookgebruiker deelt in een post een lange lijst medische aandoeningen met daarbij de tekst dat dit volgens de FDA bijwerkingen zijn van het Pfizer Covid-19 vaccin. Op de lijst staan onder andere beroertes, het syndroom van Guillain-Barré en de Ziekte van Kawasaki. De facebookgebruiker voegt aan de lijst met aandoeningen toe dat het Pfizer vaccin uit twee injecties bestaat: “Het eerste shot is acetaminophen, het wordt toegediend om te proberen de ernstige bijwerkingen van het tweede shot, het vaccin, te verlichten,” schrijft zij. Kan deze lange lijst met ernstige kwalen inderdaad in verband worden gebracht met het Covid-19 vaccin? (hier gearchiveerd)

BEOORDELING: De uitleg van de facebookgebruiker over wat de twee injecties van het Pfizer vaccin doen klopt niet. In beide injecties zitten dezelfde ingrediënten, waar acetaminophen er niet één van is.

De aandoeningen op de gedeelde lijst zijn inderdaad terug te leiden naar onderzoeken die de FDA, de Amerikaanse medicijnautoriteit, doet in relatie tot Covid-19 vaccins. Het gaat hierbij om een lijst met aandoeningen waar wetenschappers extra alert op zijn nadat iemand is gevaccineerd, om zo de veiligheid van het vaccin te testen. De melding dat iemand te maken heeft gekregen met een van de aandoeningen, betekent niet gelijk dat dit door het vaccin komt. Het is alleen reden voor de Amerikaanse medicijnautoriteit om hier onderzoek naar te doen.

FEITEN: Het Pfizer vaccin bestaat uit twee prikken, met een tussentijd van drie weken. Zeven dagen na de tweede injectie is de bescherming tegen besmetting met het coronavirus maximaal. Beide prikken zijn van dezelfde dosis, met dezelfde ingrediënten. Acetaminophen, ook wel paracetamol, is niet een van deze ingrediënten, zoals de Facebookgebruiker beweert.

Volgens de facebookgebruiker is de eerste injectie bedoeld om de bijwerkingen van de tweede injectie wat te verlichten. Hier is dus niets van waar. Beide prikken zijn hetzelfde.

De lijst met ernstige bijwerkingen die volgens de facebookgebruiker kunnen optreden na de vaccinatie, is in deze context verkeerd. Een symptoom of aandoening is pas een bijwerking als het met wetenschappelijk onderzoek kan worden gelinkt aan het vaccin, verklaart de FDA.

Binnen de Amerikaanse medicijnenautoriteit FDA werkt het Center for Biological Evaluation and Research. Dit centrum doet onderzoek naar de veiligheid van onder andere vaccinaties.

De onderzoekers gebruiken lange lijsten met aandoeningen waar zij extra aandacht aan besteden bij het onderzoeken van de veiligheid van het vaccin. Een voorbeeld van zo’n lijst staat in dit rapport over het Pfizer/BioNTech vaccin. De aandoeningen op deze lijst komen overeen met de lijst die de facebookgebruiker deelt. 

De Amerikaanse overheid gebruikt een zogenaamd Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS). Via dit systeem kunnen zorgmedewerkers, maar ook particulieren, kwalen rapporteren die zij kregen nadat ze een bepaalde vaccinatie ontvingen. Dit kan dagen, maar ook weken later zijn. De meldingen van gezondheidsproblemen die via VAERS binnenkomen hoeven niet gelijk bijwerkingen te zijn van het vaccin. Ze zijn alleen aanleiding voor de onderzoekers om te onderzoeken of deze aandoening een relatie heeft tot het vaccin. Pas wanneer dit wetenschappelijk kan worden bewezen, is er sprake van een bijwerking.

De lijsten met aandoeningen die de FDA opstelt zijn dus geen lijsten van bevestigde bijwerkingen van het Pfizer vaccin. Ze geven alleen een overzicht van aandoeningen die de komende tijd gemonitord moeten worden om de veiligheid van het vaccin te garanderen.

Roodheid, pijn en zwelling op de prikplek, vermoeidheid, hoofdpijn en verhoging zijn een aantal bijwerkingen van het Pfizer-vaccin die wel bewezen en bekend zijn. Deze bijwerkingen zijn mild en verdwijnen na een aantal dagen. In sommige gevallen kan bij de vaccinatie ook een allergische reactie optreden. 

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/stephanie.vanderlem/posts/10158928482022480 
(gearchiveerd: http://dpaq.de/MkClq)

Factsheet Pfizer/BioNTech vaccin met ingrediëntenlijst: 
https://www.fda.gov/media/144414/download
(gearchiveerd: http://dpaq.de/aYNYs)

FDA Covid-19 veiligheidsmonitoring protocol met lijst aandoeningen die worden gemonitord: https://www.bestinitiative.org/wp-content/uploads/2020/12/C19-Vaccine-Safety-Protocol-2020.pdf
(gearchiveerd: http://dpaq.de/cai6X)

Over VAERS en criteria voor bijwerkingen:
https://www.fda.gov/media/83546/download
(gearchiveerd: http://dpaq.de/UYMYl)

Vragen en antwoorden over Pfizer vaccin door Nederlands College ter Beoordeling van Geneesmiddelen: www.cbg-meb.nl/documenten/vragen-en-antwoorden/coronavaccin-biontech-pfizer
(gearchiveerd: http://dpaq.de/pDdRn)

Over acetaminophen en paracetamol: 
https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Acetaminophen
(gearchiveerd: http://dpaq.de/qzsRI)

Rapport over veiligheid Pfizer vaccin: 
https://www.fda.gov/media/144246/download
(gearchiveerd: https://perma.cc/MU9V-96HE)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com