Curaçaose video zaait verwarring over noodwet

Een video op Facebook waarin een Curaçaoënaar het wetsontwerp voor een nieuwe wet op de noodtoestand bekritiseert ging viraal in het weekend van 21 november 2020 (gearchiveerd). De wet zou de burgers van Curaçao tot slaven herleiden omdat het alle grondrechten afneemt. Een andere Facebookgebruiker (gearchiveerd) zei dan weer dat de wet op 23 november ingang zou vinden.

BEOORDELING: De video mist context. De man bespreekt een ouder wetsontwerp van juni 2020, dat sindsdien al meerdere wijzigingen heeft ondergaan. De wet is ook nog niet van kracht.

FEITEN: De video waarin de Facebookgebruiker het wetsontwerp voor de nieuwe regeling van de noodtoestand ging viraal en heeft afgelopen weekend behoorlijk wat stof doen opwaaien in Curaçao. 

Door de ophef ging de geplande vergadering van de Staten, het parlement, van maandag 23 november 2020 niet door. De Curaçaose regering reageerde ook op haar Facebookpagina, met de boodschap dat de video onjuiste uitleg verspreid. Op 23 november kwam de regering samen voor een informatiesessie rond het wetsvoorstel. Dat is ter voorbereiding van de behandeling van het wetsvoorstel door de Staten. 

Op dit moment is er dus nog altijd geen sprake van een geldende wet, en zijn de burgers van Curaçao dus ook niet onderworpen aan de regeling, in tegenstelling tot wat een andere Facebookgebruiker zegt.

Het ontbreekt de video wel aan wat nuance. Ten eerste baseert de man zich op het wetsontwerp van 23 juni, terwijl het sinds dan al een heel traject heeft afgelegd en werd gewijzigd, zoals het Antilliaans Dagblad aanhaalt. De Raad van Advies was al kritisch over het wetsontwerp, en in de Staten maakte het al meermaals het onderwerp van discussie uit waar ook veel van de opmerkingen in de video worden behandeld en gekaderd. Ook daarover werd gerapporteerd door het Antilliaans Dagblad.

De Noodwet is dankzij de COVID-19 pandemie opnieuw onder de aandacht gekomen, maar het is geen nieuw wetsontwerp. De Curaçoase grondwet, de Staatsregeling uit 2010, zegt in art. 96 dat bij landsverordening moet worden bepaald hoe en wanneer de noodtoestand kan worden afgeroepen. In 2018 startte de regering al de wetgevingsprocedure, maar zonder eindresultaat.

Buurland Sint Maarten, dat ook deel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden, heeft een gelijkaardig artikel in zijn grondwet, en voerde de nodige landsverordening al in 2010 in. Dat was dan ook de wettelijke basis waarop de regering kon bouwen om de nodige COVID-19-maatregelen af te kondigen dit jaar, hetgeen Curaçao niet kon. Het gebruikte voor de maatregelen een oude wet uit 1921. Het Curaçaose wetsontwerp is gebaseerd op het voorbeeld uit Sint Maarten.

Een wettelijke regeling van de noodtoestand heft bepaalde grondrechten tijdelijk op. "Nood breekt wet" is het bekende juridische gezegde dat ook alledaags wordt gebruikt. Het is juridisch dan ook een zeer ingrijpende handeling, en de wet moet dat reflecteren. Het is niet zo dat het dan permanent grondrechten opheft, hetgeen de indruk is die wordt gewekt in de video. Het is per definitie tijdelijk van aard, hetgeen ook weerspiegeld is in de controlemechanismen die in de wet zijn opgenomen.

---

Links:

Facebookpost I: https://www.facebook.com/edsard/videos/10221295000377995/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/Cf4mO)

Facebookpost II: https://www.facebook.com/mario.borzic.3/posts/1031776680674449 (gearchiveerd: http://dpaq.de/hqD3y)

Video (gearchiveerd: http://dpaq.de/ojDUR)

Reactie Curaçaose regering op Facebook: https://www.facebook.com/GobiernuKorsou/posts/3503599593059227 (gearchiveerd: http://dpaq.de/Erbwd)

Vergadering regering 23 november 2020: https://gobiernu.cw/corona-virus-nieuws/lei-di-estado-di-emergensia/

Staatsregeling van Curaçao (art. 96): https://minfin.cw/wp-content/uploads/2019/03/4._Staatsregeling_Cura__ao.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/NKTdt)

Artikel in Antilliaans Dagblad over de noodwet: https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/21354-noodwet-in-de-maak (gearchiveerd: http://dpaq.de/zCBUM)

Artikel in Knipselkrant Curaçao over de ophef rond de Noodwet: https://knipselkrant-curacao.com/antilliaansdagblad-reactie-op-kritiek-wet-uitzonderingstoestand/

Artikel in Antilliaans Dagblad over de ophef rond de Noodwet: https://antilliaansdagblad.com/curacao/22665-ophef-over-noodwet (gearchiveerd: http://dpaq.de/UAA2f)

Raad van Advies: https://www.raadvanadvies.cw/adviezen/detail/1587

Artikel Curacoa.nu over uitstelling samenkomst Staten: https://curacao.nu/geen-behandeling-staten-noodwetgeving/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/LIuDp)

Antilliaans Dagblad over traject die het wetsontwerp aflegt: https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/21833-noodwet-goed-voorbereid (gearchiveerd: http://dpaq.de/7ePzA)

Landsverordening uitzonderingstoestand Sint Maarten: https://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/historie/Sint%20Maarten/155808/155808_1.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/4LU2x)

Noodtoestand Nederland: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/45696/PreadviesNoodtoestandeninhetNederlandsePubliekrecht.pdf?sequence=1

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com