"COVID-19 test kits" bestonden nog niet in 2017 en 2018

"Covid-19 test kits waren al in 2018 besteld en geëxporteerd!" deelt een facebookgebruiker samen met een screenshot van de website van de World Integrated Trade Solution (WITS), een onderdeel van de Wereldbank. Die screenshot circuleert volop op sociale media. Het toont een overzichtspagina van hoeveel verschillende landen, waaronder Nederland, in 2018 uitgaven aan de import van zogeheten "COVID-19 test kits". Maar was er inderdaad 2 jaar geleden al weet van de ziekte COVID-19, en dus van test kits?

BEOORDELING: De beweringen zijn fout. De data die wordt getoond in de screenshot afkomstig van de website van WITS toont informatie over reeds bestaande goederen die nu worden gebruikt bij de bestrijding van de coronapandemie. 

FEITEN: WITS is een website ontwikkeld door de Wereldbank in samenwerking met de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD en de Wereldhandelsorganisatie. Het verzamelt informatie en data over internationale handel en tarieven. De screenshots die massaal gedeeld worden tonen een overzichtstabel van hoeveel verschillende landen, waaronder Nederland, in 2017 en 2018 uitgaven aan producten die gelabeld zijn als "COVID-19 test kits".

In realiteit gaat het om reeds bestaande producten die naar aanleiding van de coronapandemie gebruikt worden in de strijd tegen COVID-19. Daardoor werden ze herlabeld als "COVID-19 test kits". Dat bevestigt de Wereldbank ook in een verklaring van 8 september 2020. Het gaat om een brede lijst van reeds bestaande medische benodigdheden zoals ventilatoren, handschoenen en handgel. Dit voorjaar werden ze gebundeld op een lijst samengesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie en de Werelddouaneorganisatie en hernoemd op de website van WITS. 

Maar hoe komt het dan dat je data kan vinden uit 2017 en 2018 die betrekking lijken te hebben op "COVID-19 test kits"? Producten krijgen een HS-code (of Harmonised System), gecreëerd door de Werelddouaneorganisatie. De codes worden periodiek herzien, wat het laatst gebeurde in 2017. Diezelfde codes worden ook gebruikt door WITS, waaronder code 300215 waarvan sprake is in de screenshot. In de WITS-databank werd de nieuwe naam gekoppeld aan de productcode sinds 2017, het jaar waarin die codes voor het laatst werden herzien, zo zegt de Wereldbank.

Sinds de misinterpretatie van de benaming op sociale media zijn de producten herdoopt naar "medical test kits" om zo "de realiteit beter te weerspiegelen", aldus de Wereldbank in zijn persbericht. "COVID-19 test kits bestonden wel degelijk niet voor 2020." 

De pagina op de website geeft nu ook de melding dat het gaat om reeds bestaande medische producten die nu door de Werelddouaneorganisatie worden gelabeld als zijnde noodzakelijk in de aanpak van COVID-19. De beweringen gemaakt op sociale media, en eventuele implicaties van complottheorieën, zijn dan ook fout.

---
Links:

Facebookpost I: https://www.facebook.com/vanderveen.sonja/posts/4556349167740899 (gearchiveerd: http://dpaq.de/g5Yq7)

Facebookpost II: https://www.facebook.com/merudi/posts/3224244094338208 (gearchiveerd: http://dpaq.de/cQU40)

Facebookpost III: https://www.facebook.com/groups/2691775697742857/permalink/2772008333052926/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/X4ljK)

Facebookpost IV: https://www.facebook.com/groups/3919728524735984/permalink/4288418391200327/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/Bo32K)

Facebookpost V: https://www.facebook.com/marcel.vandelaar.3/posts/3809738235720861 (gearchiveerd: http://dpaq.de/umy9c)

Website WITS: https://wits.worldbank.org/about_wits.html

Verklaring Word Bank: https://www.worldbank.org/en/news/statement/2020/09/08/statement-on-trade-data-related-to-covid-19-related-medical-supplies (gearchiveerd: http://dpaq.de/I4AEG)

Lijst met producten (WHO/WCO): http://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/topics/nomenclature/covid_19/hs-classification-reference_edition-2_en.pdf?la=en (gearchiveerd: http://dpaq.de/WM0Yh) 

Overzicht medical test kits (2018): https://wits.worldbank.org/trade/comtrade/en/country/ALL/year/2018/tradeflow/Imports/partner/WLD/nomen/h5/product/300215?fbclid=IwAR2uVwN1Asb62GQDQFEBUBTg85qbe2D7X0dor4ijGNNiwk73HRfzrt13A34 (gearchiveerd: http://dpaq.de/OV1Cw)

HS-code van de Werelddouaneorganisatie: https://www.tariffnumber.com/info/combined-nomenclature (gearchiveerd: http://dpaq.de/Og4m1)

---
Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com