Een verkoudheid levert geen positieve coronatest op

"Bij een verkoudheid kan je al positief testen" op een PCR-test, zo zegt ex-verleider van Temptation Island Jay Francis, beter bekend als Tisjeboy Jay. Meer nog, een positieve PRC-test zegt helemaal niets over of iemand ziek is, laat staan besmettelijk. Verder zouden er dit voorjaar 5.000 minder kankerdiagnoses gesteld zijn door de coronapandemie. Dat vertelt Francis in een vlijtig gedeelde facebookpost die doorpeperd is met zijn eigen meningen. Kloppen die beweringen?

BEOORDELING: De beweringen zijn deels fout. Verschillende virussen kunnen een verkoudheid veroorzaken, maar een PCR-test spoort een virus op aan de hand van het DNA, dat uniek is aan elk virus. Over de besmettelijkheid van COVID-19 en het aantal asymptomatische gevallen is er nog veel onduidelijkheid. Het is zo dat er dit jaar door de coronapandemie 5.000 minder kankerdiagnoses gesteld zijn.

FEITEN: Een verkoudheid kan veroorzaakt worden door verschillende virussen. In zowat de helft van alle gevallen is een rhinovirus de boosdoener. Een rhinovirus behoort tot een volledig andere virusfamilie dan het SARS-CoV-2-virus, dat COVID-19 veroorzaakt. Dpa schreef hier eerder al een factcheck over. Een PCR-test zal de virussen van elkaar kunnen onderscheiden. Kortom, je kan geen vals positieve COVID-19-uitslag krijgen met een verkoudheid veroorzaakt door een rhinovirus. 

Andere coronavirusen, de common human coronaviruses, kunnen ook aan de basis liggen van een verkoudheid. Toch zal een verkoudheid veroorzaakt door zo’n common human coronavirus geen vals positieve PCR-test opleveren. "Virussen ontwikkelen snel, waardoor ook hun DNA onderling sterk verschilt, zelfs wanneer ze deel uitmaken van dezelfde virusfamilie", zegt Adrian Liston, immunoloog verbonden aan het Babraham Instituut in Cambridge en de KU Leuven. "Ter vergelijking: een mens en een muis hebben genetisch meer gemeenschappelijk dan SARS-CoV-2 en een common human coronavirus." Een PCR-test zal de twee dus niet met elkaar verwarren. "PCR-tests zijn ontworpen om verschillen op te sporen", aldus Liston.

De PCR-test, de meest gebruikte coronatest, kijkt of er in het afgenomen testmateriaal DNA van het SARS-CoV-2-virus aanwezig is. Een virus is namelijk een klein stukje genetisch materiaal in een eiwitjasje, zoals dpa eerder al in een factcheck schreef. De laboratoria gaan op zoek naar de DNA-sequentie die uniek is aan het SARS-CoV-2-virus. Er kan dus geen verwarring zijn, want net zoals bij de mens heeft elk virus zijn eigen specifieke DNA. Hoewel de symptomen van COVID-19 kunnen lijken op die van een verkoudheid, zal een test het onderscheid kunnen maken.

De claim doet al enkele maanden de ronde en werd onderzocht door verschillende factcheckers, waaronder USA Today, The Journal en Politifact. 

Een positieve PCR-test wil volgens Francis ook niet zeggen dat je ziek of besmettelijk bent. Over de besmettelijkheid van het coronavirus is er momenteel nog heel wat onduidelijkheid. Dat geldt ook voor de asymptomatische gevallen. Een Zuid-Koreaanse studie toont dat ongeveer 60% van de gevallen asymptomatisch waren op het moment van diagnose maar verduidelijkt niet hoeveel van hen later nog symptomen ontwikkelde. Het Belgische volksgezondheidsinstituut Sciensano merkt in hun factsheet (p.8) wel op dat vele initieel asymptomatische gevallen later toch nog symptomen kregen. Kortom, verder onderzoek blijft nodig.

Een ongelukkig neveneffect van de coronapandemie is inderdaad dat er kankerdiagnoses gemist zijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) waar ook de NOS over berichtte.

---
Links: 

Facebookpost: https://www.facebook.com/TisjeboyJay/posts/3137342399727829 (gearchiveerd: http://dpaq.de/k1UHo)

Verschillende oorzaken van verkoudheden: https://www.cdc.gov/features/rhinoviruses/index.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/XIx6E)

Over rhinovirus: https://academic.oup.com/jid/article/195/6/765/876640 (gearchiveerd: http://dpaq.de/957RG)

Over common human coronavirus: https://www.cdc.gov/coronavirus/general-information.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/4NH92)

Adrian Liston: https://www.kuleuven.be/wieiswie/nl/person/00061929 (gearchiveerd: http://dpaq.de/Kc2D7)

Factcheck USA Today: https://eu.usatoday.com/story/news/factcheck/2020/07/03/fact-check-common-cold-does-not-produce-positive-covid-19-test-result/5366801002/

Factcheck The Journal: https://www.thejournal.ie/can-a-cold-or-flu-give-positive-test-for-covid-19-5155807-Jul2020/

Factcheck Politifact: https://www.politifact.com/factchecks/2020/jul/31/viral-image/common-cold-wont-cause-false-positive-covid-19-tes/

dpa-factcheck over de effectiviteit van PCR-tests: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200724-99-913833/

dpa-factcheck over rhinovirus en PCR-tests: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200818-99-214466/

Symptomen COVID-19: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19#index_Ziekte--Besmettelijkheid (gearchiveerd: http://dpaq.de/8sHGa)

Onderzoek IKNL: https://www.iknl.nl/nieuws/2020/drie-maanden-minder-kankerdiagnoses-door-coronapan (gearchiveerd: http://dpaq.de/ToZpP)

Artikel NOS over kankerdiagnoses: https://nos.nl/artikel/2345821-kankercentrum-nederland-door-corona-5000-diagnoses-minder-dit-voorjaar.html(gearchiveerd: http://dpaq.de/cLmaU)

RIVM over besmettelijkheid COVID-19: https://lci.rivm.nl/covid-19/bijlage/onderbouwing-a-pre-vroegsymptomatische-transmissie (gearchiveerd: http://dpaq.de/tSRzd)

Zuid-Koreaanse studie over asymptomatische gevallen: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1201971220306342 (gearchiveerd: http://dpaq.de/t4aRH )

Sciensano COVID-19 factsheet: https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID-19_fact_sheet_ENG.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/CQj4V)

---
Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com