Hoogleraar zei niet dat ambulances en militaire konvooien leeg (zonder doden) rondreden in Italië

28.8.2020, 17:30 (CEST)

Volgens posts op Facebook heeft een Italiaanse expert gezegd dat er "geen enkel lijk" heeft gezeten in de "militaire vrachtwagens van Bergamo". Beelden van dat militaire konvooi gingen afgelopen lente de wereld rond. Militairen schoten toen de overbelaste begrafenisondernemers te hulp tijdens het hoogtepunt van de COVID-19-crisis in Noord-Italië. Prof. Maria Rita Gismondo, hoofdviroloog van het academisch ziekenhuis Luigi Sacco in Milaan, zou gezegd hebben dat de vrachtwagens geen doden vervoerden. Ook zou zij hebben gezegd dat er ambulances leeg rondreden met blauw zwaailicht.

BEOORDELING: De stelling is fout. Prof. Gismondo ontkent ten stelligste dat zij dit soort uitspraken zou hebben gedaan. De hoogleraar probeerde juist dit soort fake news te bestrijden.

FEITEN: Prof. Gismondo stelt in een e-mail aan dpa: "Ik heb dit nooit gezegd!" Het is waar dat zij op een conferentie over het nieuwe coronavirus over deze beweringen heeft gesproken. Maar zij deed dat "met veel verwondering, en in de hoop dat er geen nieuws van komt".

Volgens haar was er slechts sprake van "verzamelde geruchten, niet mijn ideeën". Zij vindt het legitiem dat er ook op internationaal politiek niveau over COVID-19 gedebatteerd wordt. Maar dat er "zonder enig bewijs" beweringen worden gedaan zoals in de posts is volgens haar iets "waarvan men aangifte zou moeten doen".

Dat militaire konvooien wel degelijk COVID-19-doden vervoerden, is gedocumenteerd door tal van berichten in de Italiaanse pers, bijvoorbeeld in een artikel van de gezaghebbende krant la Repubblica van maart. Daarin wordt bericht van een konvooi van 70 militaire voertuigen dat lijken uit de bijzonder zwaar getroffen streek van Bergamo naar crematoria in een andere regio's bracht. Beelden van de Italiaanse publieke omroep RAI over de militaire konvooien van Bergamo gingen in maart de wereld rond. In Nederland berichtte onder meer De Telegraaf over het dodentransport.

Op de meeste foto's en videobeelden die in Italië en wereldwijd verspreid werden, zijn alleen de rijdende militaire vrachtwagens te zien. De krant Il Riformista publiceerde ook een artikel over Bergamo met een foto waarop te zien is hoe doodskisten in een legervoertuig worden geladen. Een zo'n foto bereikte zelfs het verre Australië.

Over ambulances die leeg zouden rondrijden en doen alsof zij COVID-19-patiënten vervoeren, is in serieuze Italiaanse media niets te vinden. Ook is in Italiaanse media niet te vinden dat Gismondo de uitspraken over lege ambulances of militaire konvooien gedaan zou hebben.

Fabrizio Cassinelli is journalist bij het Italiaanse nationale persbureau ANSA. Hij houdt zich als verslaggever in Milaan al maanden bezig met de COVID-19-crisis. Ook is hij voorzitter van de sectie verslaggevers in Lombardije (de regio waarvan Milaan de hoofdstad is en waar ook Bergamo ligt) van de Italiaanse nationale journalistenvakbond FNSI. Door die functies "kent hij iedereen", zo zegt hij telefonisch vanuit Milaan tegen dpa. Bij de militaire transporten van de doden van Bergamo waren zoveel mensen betrokken en was zoveel pers aanwezig dat hij het uitgesloten acht dat daarmee gemanipuleerd is. En wat de lege ambulances betreft, heeft hij nog nooit van "zo'n gek verhaal gehoord"; er is "geen enkele aanwijzing voor". Als ervaren stadsverslaggever kent hij ook de mensen van de ambulancedienst heel goed en kan "garanderen" dat zij aan zoiets niet zouden meewerken. Als dit soort verdenkingen ooit door politie of justitie onderzocht zouden zijn, zou hij er ook "zeker van hebben gehoord" van de mensen van het plaatselijke Openbaar Ministerie, waar hij ook zeer goede contacten mee heeft, zo zegt Cassinelli.

Gismondo, die in de Facebook-post als bron geciteerd wordt, staat wel in Italië bekend voor haar uitspraken tegen "paniekzaaierij". Daarmee haalde zij ook de Nederlandse pers, met een artikel in het AD in februari 2020. Gismondo werkt zelf keihard in haar laboratorium in Milaan, slaapt nog maar twee of drie uur per nacht, zei zij in februari. Maar zij heeft er kritiek op als mensen "doen alsof Italië in staat van oorlog verkeert" en dat er "angst wordt aangewakkerd". Het virus is volgens haar "uiteindelijk niet veel meer dan een normaal griepvirus".

Gismondo ziet overigens geen ingewikkelde complotten en verborgen belangen achter wat zij ervaart als paniekmakerij. Een vraag van dpa naar het "waarom?" beantwoordt zij via e-mail: "Ik weet het niet. Waarschijnlijk leidt het handhaven van de paniek de mensen af van andere ernstige problemen."

---

Links:

Facebook-post over vrachtwagens zonder lijken: https://www.facebook.com/frans.heslinga.1/posts/3616877194997767 (gearchiveerd: http://archive.vn/YyysJ)

Facebook-post over lege ambulances met blauw zwaailicht: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=311993493484355&set=a.109305023753204&type=3&theater (gearchiveerd: http://archive.vn/RPB3u)

Profiel van prof. Gismondo op de website van het academisch ziekenhuis Luigi Sacco in Milaan: https://www.asst-fbf-sacco.it/uploads/default/attachments/medici/medici_m/581/files/allegati/1401/maria_rita_gismondo_cv.pdf (gearchiveerd: https://archive.vn/y1WnU)

Website van het ziekenhuis: https://www.asst-fbf-sacco.it/contents/contatti (gearchiveerd: https://archive.vn/PIwy0)

Artikel in de krant la Repubblica van 18 maart 2020:

https://www.repubblica.it/cronaca/2020/03/18/foto/bergamo_non_c_e_piu_posto_70_mezzi_militari_portano_le_salme_fuori_dalla_regione-251650969/1/#1 (gearchiveerd: https://archive.vn/y27GF)

AD van 27 februari 2020 over interview met Gismondo: https://www.ad.nl/binnenland/italiaanse-viroloog-walgt-van-paniekzaaierij-rondom-coronavirus-we-zijn-niet-in-oorlog~a13bbb78/?referrer=https://www.google.it/ (gearchiveerd: https://archive.vn/3fQtT)

Contactgegevens persbureau ANSA in Milaan: https://www.ansa.it/corporate/it/info/dove_siamo.html (gearchiveerd: https://archive.vn/CQA8n)

Cassinelli voorzitter sectie verslaggevers journalistenvereniging Lombardije:

https://www.ansa.it/lombardia/notizie/2019/11/22/cassinelli-presidente-gruppo-cronisti_43181a0e-f76c-4017-8a33-4ca8b1f92d3b.html