Nog wel degelijk COVID-19-doden en -ziekenhuisopnames

In een post op Facebook wordt gesteld: "Ongelofelijk dat men in het sprookje van de overheid trapt...!! Geen doden meer, geen opnames meer, dan maar testen met een test de alleen maar kan aangeven dat je een beetje verkouden bent, dan ben je ineens besmet...!!
Knap verzonnen allemaal hoor..." Bij die stellingen zijn grafieken geplaatst van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Wie er snel en oppervlakkig naar kijkt, kan tot de conclusie komen dat er geen doden en ziekenhuisopnames door COVID-19 meer zijn.

BEOORDELING: De stelling is fout. De grafieken kloppen, maar worden verkeerd gelezen. Er zijn nog wel degelijk ziekenhuisopnames en doden ten gevolge van het nieuwe coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt. De PCR-test slaat niet aan op een simpele verkoudheid. Conclusies als "sprookje" en "verzonnen" zijn ongefundeerd.

FEITEN: Volgens de laatste RIVM-cijfers van 18 augustus 2020 waren er in de week voorafgaand aan die peildatum wel degelijk nieuwe COVID-19-doden en –ziekenhuisopnames: "Er zijn in de afgelopen week 50 patiënten gemeld die voor COVID-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen (geweest). Dat zijn er 12 meer dan vorige week. Er zijn 16 laboratorium-bevestigde COVID-19 patiënten als overleden gemeld, 7 meer dan in de week er voor."

Loes Hartman van het RIVM wijst erop dat hier sprake is van een veel voorkomende fout bij de interpretatie van grafieken: er wordt niet gelet op de schaal van de gegevens die worden weergegeven op de (horizontale) x-as en de (verticale) y-as. In maart en april was er sprake van een piek van de ziekenhuisopnames en sterfgevallen. In grafieken waarin die maanden voorkomen, loopt de y-as tot 750 of 800 (voor de ziekenhuisopnames) en 200 of 250 (voor de doden). Bij zo’n grove schaal zorgen de veel lagere cijfers van de afgelopen weken maar voor een heel laag staafdiagrammetje dat voor de oppervlakkige waarnemer bijna niet te zien valt. 

Als in een grafiek alleen maar een recentere periode wordt weergegeven, kan er een andere schaal worden gebruikt. Als dan het maximum in de y-as op een lager getal wordt gezet, zijn de recente sterfgevallen en ziekenhuisopnames meteen duidelijker te zien. Hartman verwijst naar een pagina met RIVM-grafieken waar de bezoeker naar keuze de startdatum 27 februari of 4 mei kan kiezen. Dat geeft een enorm verschil in de zichtbaarheid van de weergave van de relatief lage recente getallen.

Dus over de Facebook-post zegt Hartman: "Wat hier gebeurt, is dat door de schaalverdeling van de figuur, en de hoge cijfers in maart/april, de huidige – veel lagere – cijfers niet zichtbaar zijn als je een grove schaal neemt op de y-as."

In een eerdere factcheck legde dpa al uit dat de PCR-test die voor de RIVM-statistieken wordt gebruikt, wel degelijk erfelijk materiaal opspoort van het nieuwe coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt. Er kan dus geen sprake van zijn dat mensen die alleen maar "een beetje verkouden" zijn, daarom een positieve uitslag krijgen.

---

Links:

Facebook-post: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1704534019713256&id=100004700237838 (gearchiveerd: https://archive.vn/hfIgF)

“Actuele informatie over het nieuwe coronavirus (COVID-19)” van 18 augustus 2020 op de website van het RIVM: https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/actueel (gearchiveerd:  http://archive.vn/ZCszS)

Grafieken RIVM over ziekenhuisopnames en doden de afgelopen maanden: https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/grafieken (gearchiveerd: http://archive.vn/zIBfO)

Eerdere dpa-factcheck over specificiteit van PCR-test op virus dat COVID-19 veroorzaakt: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200724-99-913833/

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com