Feesten wordt niet "bij wet verboden" door nieuwe coronawet
18.6.2020, 15:34 (CEST)
Op sociale media woedt een discussie over de voorgestelde zogeheten "Tijdelijke wet maatregelen covid-19". Met het wetsontwerp wil de regering een solide juridische basis geven aan tal van vrijheidsbeperkende maatregelen die sinds maart 2020 per noodverordening zijn ingevoerd. Gesteld wordt dat de straffen voor bijvoorbeeld de niet-naleving van de anderhalvemeterregel flink omhoog gaan. In de discussie wordt gerept over "Noord-Koreaanse toestanden". In een Facebook-post van 8 juni wordt gesteld: "FEESTEN WORDT BIJ WET VERBODEN".
BEOORDELING: Deze laatste bewering in kapitalen is in haar stelligheid fout. Het wetsontwerp voorziet weliswaar in de mogelijkheid feesten te verbieden als de omstandigheden dat vereisen. Deze bepaling is half juni nog niet door het parlement aangenomen, net zoals de hoge celstraffen en boetes.
FEITEN: Er is niets besloten. Het gaat vooralsnog slechts om een wetsontwerp waarover nog overlegd wordt met de samenleving, waarover de Raad van State nog advies moet uitbrengen en dat nog door de Tweede en de Eerste Kamer moet worden behandeld.
Een woordvoerster van vicepremier en minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Hugo de Jonge laat weten: “Er wordt inderdaad nog gewerkt aan de wet. We hebben verschillende maatschappelijke organisaties laten meekijken en ons laten adviseren. Nu ligt de concepttekst bij de Raad van State die er ook nog eens kritisch naar kijkt. Work in progress dus. Daarom zijn er op dit moment ook nog geen inhoudelijke uitspraken over de wet te doen.”
Het wetsontwerp voorziet inderdaad in celstraffen tot 6 maanden.
Die hoogste straf is echter alleen voorzien voor een vergriip dat in de openbare discussie op sociale media helemaal niet voorop staat, namelijk het "verbod om een ander te verplichten tot het gebruik van digitale middelen voor bron- en contactonderzoek" (art. 58v, lid 2).
In de toelichting staat dat daarmee "wordt verduidelijkt dat het gebruik van digitale middelen niet kan worden afgedwongen" – zoals bijvoorbeeld het verplichte gebruik van de corona-app, als die er is, voor de toegang tot feesten.
Voor andere vergrijpen, zoals schending van de anderhalvemeterregel of het groepsvormingsverbod, zijn inderdaad straffen tot 1 of tot 3 maanden voorzien. Maximum celstraffen worden in Nederland echter alleen maar in zware gevallen opgelegd, zoals bij recidive (als iemand in herhaling vervalt, ondanks eerdere waarschuwingen en straffen) of bijvoorbeeld bij de vorming van een echt grote groep op plaatsen en tijdstippen waar dat niet mag en zelfs gevaarlijk is.
Boetes kunnen oplopen tot 8700 euro, bijvoorbeeld wanneer personen bijeenkomsten niet verlaten, wanneer de overheid die bijeenkomst een gevaar acht voor de volksgezondheid, en een bevel van burgemeester en politie tot ontbinding van het evenement wordt genegeerd. Ook voor boetes geldt dat het maximale bedrag voor de zwaarste gevallen is.
Het is inderdaad mogelijk feesten te verbieden. Maar dat gebeurt dan op basis van een landelijke "ministeriële regeling". De minister van VWS evalueert die regeling voortdurend en kijkt daarbij naar de ontwikkeling van de corona-pandemie (art. 58i).
Een plaatselijke burgemeester kan altijd naar de omstandigheden van het individuele geval kijken en voor een feest, dat volgens de op dat moment geldende landelijke regels verboden zou zijn, een ontheffing (uitzondering op het verbod) toestaan, als "het belang van de bestrijding van de epidemie zich hier naar zijn oordeel niet tegen verzet". Omgekeerd blijft onverlet dat een burgemeester, zoals ook in "normale" tijden, een feest altijd terstonds kan verbieden, als de openbare orde in gevaar is.
Wat feesten in privéwoningen betreft, wordt benadrukt dat de wetgever niet lichtelijk mag ingrijpen achter de voordeur, wegens het belang van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, die in de Nederlandse Grondwet en in internationale verdragen is geregeld.
Aan de andere kant wil de wetgever uitdrukkelijk een wettelijke basis creëren voor het verbieden van "coronafeestjes" in privévertrekken. Volgens art. 58n van het wetsontwerp "kan de burgemeester bevelen de gedraging of activiteit te staken en de daar aanwezige personen bevelen zich onmiddellijk te verwijderen" als "een erntige vrees voor de onmiddellijke verspreiding van covid-19 ontstaat". Het bevel tot verwijdering geldt niet voor de bewoner(s) van de woning.
De wet is nog lang niet in kannen en kruiken. Met petities en opiniestukken en tv-interviews van staatsrechtsgeleerden en advocaten wordt geprobeerd de politieke besluitvorming in het parlement te beïnvloeden. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans is bezorgd: "De minister zet de klok 150 jaar terug." De petitie "Nee tegen de spoedwet" is al meer dan 50.000 keer ondertekend.
De regering wil de wet op 1 juli in werking laten treden, maar waarnemers vragen zich af of die termijn haalbaar is.
---
Links:
Facebook-posting:
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10214119253095873&set=a.3017150168311&type=3&theater
(gearchiveerd: https://archive.vn/ex9xa )
Concepttekst van de wet voor consultatie met maatschappelijke organisaties:
(gearchiveerd: http://dpaq.de/Ujplx )
Prof. Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden, in EenVandaag:
(gearchiveerd: http://archive.vn/AFlNw )