Kaart toont bestaande rivierbarrières

Volgens een Threadsbericht zouden dammen rondom het hele rampgebied van Valencia ontmanteld zijn. Zo insinueert de sociale mediagebruiker dat het daarom niet klimaatverandering is, maar de verwijderde dammen die aan de oorzaak van de ramp liggen. Een kaart met blauwe stippen zou het bewijs zijn van alle verwijderde dammen in de regio.

Beoordeling

De oorzaak van de natuurramp in Valencia valt niet toe te schrijven aan het verwijderen van dammen. De kaart die als bewijs wordt gedeeld op sociale media toont de huidige rivierbarrières in Valencia en geen dammen die vóór de dodelijke overstromingen zijn verwijderd.

Feiten

Valencia en omstreken werden op 29 oktober hard getroffen door extreem hevige regenval, wat leidde tot zware overstromingen in de regio met dodelijke slachtoffers en heel wat schade. 

De overstromingen zijn het gevolg van een bijzonder weerfenomeen genaamd DANA, afkorting van Depresión Aislada en Niveles Altos of, letterlijk vertaald, een geïsoleerde depressie op grote hoogte. 

Het is een type storm dat ontstaat wanneer koude fronten warme, vochtige luchtmassa's ontmoeten, bijvoorbeeld boven de Middellandse Zee. De stormen kunnen lange tijd op dezelfde plek blijven hangen voordat ze verdwijnen, wat het risico op overstromingen vergroot.

Bestaande dammen 

Het AMBER-project, een samenwerking tussen onder andere universiteiten, waterkrachtbedrijven, niet-gouvernementele organisaties en het Gemeenschappelijk Europees Centrum voor Onderzoek, maakt een inventarisatie van barrières in Europese rivieren. 

Aan de hand van de legende bij de kaart van de Europese Barrière Atlas is te zien dat de blauwe stippen eigenlijk bestaande stuwen vertegenwoordigen en groene stippen bestaande dammen. Het zijn dus geen ontmantelde dammen zoals enkele sociale mediagebruikers aanhalen. Carlos Garcia De Leaniz, hoofdonderzoeker van het AMBER-project, bevestigde eerder dat de blauwe stippen inderdaad geen verwijderde dammen voorstellen. 

Kleine gesloopte dammen

In Europa groeit een beweging om rivieren weer vrij te laten stromen en heel wat verouderde dammen of barrières te verwijderen. Een groot aantal daarvan bevindt zich in Spanje, maar in het stroomgebied van de Júcar, waaronder de provincie Valencia, werden er geen verwijderd. De afgelopen decennia zijn er op drie locaties in de provincie Valencia kleinere stuwen gesloopt.

De gesloopte infrastructuur bestond dus voornamelijk uit oude kleine dammen die niet langer in gebruik zijn. Het verwijderen van de verouderde dammen helpt het risico op overstromingen te verkleinen. Wanneer dergelijke dammen niet worden verwijderd, kan het waterpeil in ongecontroleerde gebieden oplopen, waardoor blokkades ontstaan en het risico op ernstigere overstromingen toeneemt. Zeker met de dreiging van intensere stormen als gevolg van klimaatverandering. 

(Stand van zaken: 14.11.2024)