In een rollercoaster van stormen de wereld rond

Op 24 september kwam orkaan Helene aan land in Florida in de Verenigde Staten. De storm raasde vervolgens onder meer over de staten Florida, Georgia, North Carolina. Momenteel wordt al gesproken over minstens 200 doden. De orkaan raasde dan ook aan windkrachten tot 225 per uur en veroorzaakte golven tot zes meter hoog. Het is een van de krachtigste orkanen die de regio ooit getroffen heeft.

Op Facebook gaat nu een videocompilatie rond die beelden van die orkaan zou tonen. "Orkaan Helene IS GEEN STORM VAN MOEDER NATUUR", [sic] staat daarbij ook geschreven. Zijn de beelden echt een weergave van storm Helene?

Beoordeling

Nee, geen enkel beeld uit de dertiendelige compilatie toont orkaan Helene. Alle beelden zijn ouder dan 26 september en tonen dus andere stormen. Eén van de beelden toont vermoedelijk zelfs geen echte storm, maar een die artificieel werd gemaakt.

Feiten

Dat orkaan Helene geen natuurlijke oorsprong zou hebben, is om te beginnen al fout. Tussen juni en november is het namelijk altijd orkaanseizoen in de Atlantische Oceaan, wanneer de oceaan op zijn warmst is. 

Orkanen ontstaan bij een combinatie van warm oceaanwater en warme lucht. Door de warme temperaturen gaat de waterdamp in de Atlantische Oceaan aan hoge snelheden de lucht in. In de hogere lagen van de atmosfeer koelt het vervolgens af, gaat het condenseren en ontstaat een draaiend effect. Bij snelheden van 120 kilometer per uur spreekt men in de Atlantische Oceaan van een orkaan. Een uitgebreide analyse van de verschillende natuurlijke factoren die een rol speelden in de totstandkoming van Helene, is hier te lezen.

Van Houston tot Shanghai: storm Helene niet te zien

Dat de videobeelden storm Helene zouden tonen, klopt ook niet. Geen van de 13 clips is te linken aan de recente storm in de Verenigde Staten. 

Dat is te achterhalen door de techniek van reverse image search in verschillende zoekmachines toe te passen, zoals Google, de Russische zoekmachine Yandex en haar Chinese equivalent Baidu. Daar waren de afzonderlijke clips, vaak in gespiegelde versie, terug te vinden. Het wordt een reis van Houston naar het Braziliaanse binnenland zelfs tot in Shanghai.

Artificieel fragment

De reis begint virtueel: de eerste clip is vermoedelijk artificieel gemaakt en dus geen echte storm. Dat konden de factcheckers van Factly reeds achterhalen. Bovendien ging de video al in 2023 rond.

Verschillende continenten

Clip twee is ook ouder dan 26 september. Een foto uit de video is al terug te vinden op 17 september. Het zou de gevolgen van typhoon Bebinca in een winkelcentrum in Shanghai tonen. Deutsche Presse-Agentur (dpa) kon echter de exacte locatie van de video niet verifiëren.

Vervolgens trekken we voor fragment vier verder in Azië richting Manila in de Philipijnen. In juni 2022 verschenen die videobeelden al. Volgens de beschrijving zou het zich in Manila afspelen.

Een wissel van continent vindt plaats in de tiende clip. Dat fragment toont een storm in 2023 in het stadscentrum van Bicas, een stad in het Braziliaanse binnenland. Braziliaanse media gebruikten die beelden destijds ook.

Het dertiende fragment situeert zich een kleine achtduizend kilometer ten noorden van Bicas in de Amerikaanse stad Houston. Op 17 mei 2024 vond in de Texaanse stad een hevige storm plaats.

Storm Yagi

Fragment vijf, zes, acht, negen en elf zijn eveneens allemaal ouder dan 26 september en worden gelinkt aan typhoon Yagi die over Zuidoost-Azië raasde begin september dit jaar.

Respectievelijk zijn hier, hier, hier, hier en hier oudere versies te zien op sociale media.

Geen locatie bekend

Ten slotte zijn er nog drie fragmenten (het derde, zevende en twaalfde) waarbij geen locatie bekend is. Alle drie de fragmenten zijn wel ouder dan 26 september. 

Het derde dateert terug tot maart 2021. Het nieuwsmedium La Republica achterhaalde dat al enkele jaren terug. Het zevende, waarop een enorme tsunami te zien is, gaat op zijn minst terug tot 2023. Of het ook om echte beelden gaat kon dpa niet verifiëren. Ook bij het twaalfde fragment kon geen locatie vastgesteld worden, maar het dateert al van begin september 2024 en is op die manier ook ouder dan orkaan Helene.

(Stand van zaken: 04.10.2024)