Weerkaarten veranderen minder dramatisch dan het klimaat

Twee weerkaarten gaan rond op Facebook en op X (hier en hier). De ene is uitgevoerd in rustig groen en beige, met symbolen van zonnetjes en wolkjes afgebeeld naast zomerse temperaturen. De ander toont gelijkaardige temperaturen, maar de kaart is donkerrood en fel oranje. Dat ziet er heet uit!

"Zo werkt dat tegenwoordig, een beetje dramatiseren door kleur te gebruiken," schrijft een Facebookgebruiker. Op X wordt zelfs gesproken van "hersenspoeling". Weerkaarten zouden tegenwoordig dramatischer kleuren hebben dan enkele jaren geleden, om mensen bang te maken voor de "leugen" van klimaatverandering. Waar of niet?

Beoordeling

Nee, de vergelijking tussen de twee weerkaarten is misleidend. De kaarten zijn afkomstig van twee verschillende websites die het weer voorspellen en ieder hun eigen kleuren gebruiken om temperatuur te illustreren. Beide websites gebruiken tegenwoordig geen dramatischer kleuren dan enkele jaren geleden.

Feiten

De kaart in groen en beige bevat al de nodige informatie. De kaart lijkt afkomstig te zijn van de website 'Weerplaza' en zou de weerssituatie tonen van 29 juli 2018. Een reverse image search wijst uit dat Weerplaza een kaart met dezelfde opmaak in 2018 inderdaad op Twitter plaatste.

Op de website blijken gelijksoortige kaarten van recentere datum niet te vinden. Via de link in de tweet uit 2018 is de kaart die nu op sociale media rondgaat wél te vinden. Op een subpagina van de website, genaamd 'Vakantieweer', werd in 2018 een artikel geplaatst met de titel 'Zomer in Zuid-Europa'. De kaart van 29 juli komt uit dat artikel.

Een reverse image search met de tweede kaart wijst uit dat die van de website 'Weer & Radar' afkomstig is. De interactieve kaart op die website, hier gearchiveerd op 25 juli 2024, heeft exact dezelfde opmaak en toont dezelfde plaatsnamen en icoontjes aan de rechterkant als de afbeelding uit posts op sociale media.

Misleidende vergelijking

De vergelijking die sociale mediagebruikers trekken tussen de twee weerkaarten is dus misleidend. Het naast elkaar leggen van twee kaarten van verschillende weerwebsites, die ieder hun eigen kleuren gebruiken, zegt niets over de eventuele ontwikkeling in het kleurgebruik van een individuele website. Het zegt natuurlijk ook niets over de ontwikkeling van weerkaarten in het algemeen.

Kaarten van Weerplaza

Vergelijken we weerkaarten van hetzelfde soort van Weerplaza door de jaren heen, dan is te zien dat die site de kleuren in de laatste jaren niet heeft aangepast. Onder deze gearchiveerde kaarten van 2015, 2017, 2018, 2022 en die van 25 juli 2024, staat telkens een legenda van het gebruikte kleurenspectrum. Die is sinds 2015 steevast hetzelfde.

Kijken we verder terug, naar een kaart uit 2013, dan zien we dat die kaart bij lagere temperaturen zelfs iets "warmere" kleuren lijkt te gebruiken dan tegenwoordig. Kaarten uit die tijd kleurden bij temperaturen van vijftien tot twintig graden al oranje, terwijl recentere kaarten bij die kleuren nog geel zijn. Deutsche Presse-Agentur (dpa) vroeg Weerplaza via e-mail naar de betekenis die de website aan elke kleur toekent, maar kreeg vooralsnog geen antwoord.

Weerkaarten Weer & Radar

Van de interactieve kaart van Weer & Radar zijn geen goed werkende gearchiveerde versies te vinden, waardoor het maken van een vergelijking door de tijd heen moeilijk is.

Wel schreef een woordvoerder van Weer & Radar aan dpa dat de website sinds 2021 nieuwe weerkaarten gebruikt om zodoende het "bestaande productassortiment uit te breiden".

De woordvoerder verwijst naar de Duitse versie van de site: WetterOnline, de moederonderneming van de Belgische en Nederlandse sites Weer & Radar. De Duitse site bestaat al jaren langer dan de Nederlandstalige dochtersites en heeft volgens de woordvoerder "geen significante veranderingen" doorgevoerd in het kleurgebruik "gedurende de laatste 10-15 jaar."

Die bewering is min of meer te verifiëren door te kijken naar de weerkaarten van Duitsland die WetterOnline de laatste jaren heeft geplaatst op Twitter en recenter op X. Deze kaarten uit 2014, 2016, 2018 en 2020 tonen bij vergelijkbare temperaturen telkens gelijke kleuren.

De kaarten die recenter op Twitter/X worden geplaatst, zoals in 2022 en in 2024 (hier en hier), zien er qua opmaak een beetje anders uit, maar tonen nog steeds min of meer dezelfde kleuren bij dezelfde temperaturen als voorheen. De betekenis van de kleuren lijkt dus inderdaad al zeker tien jaar onveranderd.

Klimaatopwarming is echt

Van de bewering op sociale media dat weerkaarten tegenwoordig dramatischer kleuren hebben dan voorheen om mensen te hersenspoelen met leugens over klimaatverandering blijft dus niets over. En terwijl Weerplaza en WetterOnline hun weerkaarten dus niet significant hebben aangepast in de afgelopen jaren, warmde de aarde wel verder op.

Dat kan worden vastgesteld door de gemiddelde wereldwijde temperatuur van een jaar te vergelijken met de gemiddelde temperatuur over een langere periode in het verleden. De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) stelde vast dat de gemiddelde temperatuur voor de tienjarige periode van 2013 tot 2022 circa 1,14°C hoger lag dan de pre-industriële referentiewaarden van 1850 tot 1900.

De opwarming van de aarde zorgt onder andere voor het smelten van poolijs en het stijgen van de zeespiegel. Ook leidt het tot extremere weersomstandigheden, zoals meer hevige regenval in sommige regio's en langere periodes van droogte in andere.

Hoewel de gemiddelde temperatuur op aarde ook door natuurlijke oorzaken kan schommelen, is de invloed van de mens op de opwarming van de aarde sinds de Industriële Revolutie onmiskenbaar. De uitstoot van broeikasgassen, met name door het verbranden van fossiele brandstoffen, is de voornaamste oorzaak van klimaatopwarming.

Vaker gezien

Het maken van valse vergelijkingen tussen weerkaarten om te suggereren 'de media' mensen beduvelen als het gaat om klimaatverandering, is een terugkerend thema in bepaalde kringen op sociale media. Dpa ontkrachtte al vaker soortgelijke beweringen, zoals hier, hier en hier.

De woordvoerder van Weer & Radar herkende de valse berichten ook en schreef aan dpa: "Het vergelijken van kaarten van verschillende weerproviders met elkaar heeft niet veel zin, afgezien van het opzettelijk misleiden van gebruikers door te suggereren dat deze kaarten een tijdsgewijze ontwikkeling laten zien in plaats van eenvoudige verschillen in het ontwerp dat door de verschillende weerbedrijven is gekozen."

(Stand van zaken: 26.07.2024)