Het klimaat warmt op, ook al is mei dit jaar nat en koud

Het is eind mei en de lente laat nog steeds op zich wachten in België: de voorbije maanden waren nat en fris. Online wordt een vergelijking gemaakt van de temperatuur op 24 mei de afgelopen jaren. Die lijkt te dalen. "Klimaatopwarming?" en "Rampzalige temperatuurstijging?" wordt er geschamperd. Maar is dit inderdaad het bewijs dat klimaatverandering bedrog is en dat het tijd is om 'wakker' te worden?

Beoordeling

De gedeelde temperaturen kloppen, maar de conclusie dat er geen opwarming is, klopt niet.

Feiten

De regenachtige en frisse lente die we tot nu toe hebben gehad, houdt vele mensen bezig. Dat het weer zeer variabel kan zijn, is duidelijk. Ruim honderd jaar geleden, in 1922, was 24 mei inderdaad uitzonderlijk warm met 34 graden in Ukkel. Die dag houdt nog steeds het record voor warmste meidag. Het contrast met de 24 mei van 2024 is groot: de thermometer in Ukkel gaf 16 graden aan.

Ook de andere gedeelde temperaturen kloppen grotendeels, zo blijkt na opvraging van de cijfers bij het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI). De conclusie die men hieruit trekt daarentegen, klopt niet.

Zoals in België maar al te vaak te merken is, kan het weer enorm schommelen van dag tot dag. Neem bijvoorbeeld mei 2022. Op 24 mei was het misschien niet zo warm, maar de hele maand omschrijft het KMI als "warm en zonnig." Het instituut schrijft: "het grootste deel van de maand lagen de temperaturen in Ukkel boven hun respectievelijke normale waarden."

Korte en lange termijn

Het weer is namelijk niet het klimaat. Het grote verschil tussen de twee is de duur. Het weer is de gegeven omstandigheden op één bepaalde plek voor een beperkte tijd. Heel veel weergegevens bij elkaar vormt het klimaat: het geeft de gemiddelde omstandigheden over een lange periode van tijd weer. "Het klimaat is wat je verwacht, het weer is wat je krijgt", zo verduidelijkt een woordvoerder van het KMI aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Geen van de twee is in steen gehouwen, en het klimaat verandert wel degelijk. "Deze veranderingen gebeurden sinds de laatste ijstijd zeer traag, op een schaal van eeuwen. De huidige klimaatverandering vindt echter sneller plaats", aldus het KMI.

Schommelingen

Maar de klimaatverandering zorgt niet noodzakelijk dat het overal ter wereld ieder jaar warmer zal zijn dan het vorige. De natte lente is daar een voorbeeld van. Het verdampingsproces in de waterkringloop wordt versterkt als gevolg van de opwarming en dat kan meer regen met zich meebrengen.

Weerextremen, in welke richting dan ook, zijn wel vaker het onderwerp van desinformatie. Op zich zijn extremen van alle tijden, maar de frequentie en intensiteit waarmee ze voorkomen zijn een teken van klimaatverandering. Toch kan het weer ook nog altijd gewoon grillig uit de hoek komen. "Het weer zal nog altijd voor de nodige schommelingen zorgen - er zullen nog altijd ijskoude winters en miezerige zomers zijn", zo stelt het KMI.

(Stand van zaken: 30.05.2024)