Identificatienummer geeft weinig prijs over herkomst product

De eerste drie cijfers onder een barcode zouden prijsgeven uit welk land een product komt. Echter, volgens pro-boycottaccounts online zouden Israëlische producenten dit ook weten en stiekem de '729' die bij hun land hoort veranderd hebben in '871' om de boycot te omzeilen. Heeft Israël de landcode voor zijn producten aangepast, of gebruikt het land nu beide? En hoe effectief is dat cijfer in het achterhalen van de herkomst van een product? 

Beoordeling

De eerste drie letters van een productidentificatienummer zeggen niets over de herkomst van het product. Het is deel van een bedrijfsprefix die bedrijven aanvragen en van toepassing zijn op al hun producten. Waar de bedrijfsprefix wordt aangevraagd, bepaalt deze eerste drie cijfers. Bedrijfsprefixen aangevraagd in Israël beginnen met 729, niet 871. 

Feiten

Elk product dat in de winkel verkrijgbaar is, bevat een barcode met bijhorend identificatienummer. Hiermee wordt een product makkelijk geïdentificeerd. Aangezien vele producten wereldwijd verkocht worden, is er nood aan een internationale standaard. De organisatie die zich daarmee bezighoudt is GS1. Het identificatienummer is het Global Trade Item Number (GTIN).

Op de website van de organisatie is een lijst te vinden die een driecijferige prefix van deze GTIN linkt aan een bepaald land. Op deze lijst behoort '729' daadwerkelijk toe aan Israël. '871' is echter niet ook toegekend aan Israël, maar hoort bij Nederland. 

Volgens het Franse magazine L'Obs zou de verwarring ontstaan zijn bij de Israëlische bruiswaterproducent Sodastream. Dat bedrijf heeft een dochteronderneming in Nederland, waardoor producten van het bedrijf een identificatiecijfer kunnen hebben dat met '871' begint. 

Er is dus geen sprake van dat Israël zijn landcode veranderd heeft. Maar is het überhaupt wel een verstandige strategie om op het identificatienummer af te gaan om de origine van een product te achterhalen?

Bedrijfsprefix

Niet volgens GS1 zelf; de eerste cijfers worden namelijk toegekend aan bedrijven en niet aan specifieke producten. De gehele cijfercode bestaat uit drie delen: een bedrijfsprefix, een identificatiecijfer en een controlecijfer. De eerste drie cijfers van de GTIN behoren tot deze bedrijfsprefix.

GS1 heeft overal ter wereld afdelingen, en het zijn die afdelingen die de bedrijfsprefix uitgeven aan een bedrijf. Als een bedrijf bij GS1 België en Luxemburg een bedrijfsprefix aanvraagt, zal dit altijd beginnen met 54, want dat is de prefix die GS1 in België en Luxemburg hanteert. 

Dat wil dus zeggen dat elk identificatienummer van elk product van een bedrijf met dezelfde cijfers begint. Als een Belgisch bedrijf noten uit Brazilië en olijven uit Israël verkoopt als eigen product, zullen beide producten een identificatienummer hebben dat begint met 54. Wel kan een bedrijf in het deel na de bedrijfsprefix, het identificatiecijfer, extra informatie zoals herkomst over het product meegeven.

Ook hoeft een bedrijf niet noodzakelijk een identificatienummer halen in het land van oorsprong of waar het gevestigd is. Het hangt er vanaf bij welke lokale GS1-afdeling een bedrijf zijn bedrijfsprefix koopt. De factcheckers van Full Fact vonden bijvoorbeeld een Israëlische website die barcodes verkocht die met '07' begonnen, een prefix die stelt dat de barcode is uitgegeven in de Verenigde Staten. 

(Stand van zaken: 28.11.2023)