Nepnieuwssite maakt feitenloze claims over VN-document

Verkrachting en pedofilie zouden niet meer illegaal mogen zijn volgens het WEF en de VN. Althans zo wordt een bepaald rapport met juridische principes rond mensenrechten geïnterpreteerd in een veel gedeelde video. Nederlandstalige sociale mediagebruikers op Facebook, Twitter en Telegram delen die interpretatie van het document. De maker van de video is echter geen betrouwbare bron.

Beoordeling

De beweringen in de video zijn een complete misrepresentatie van het document van de ICJ, in samenwerking met de VN. Nergens roept het op tot decriminalisering van verkrachting of pedofilie. Wel stelt het rapport dat jongeren die wettelijk seksueel minderjarig zijn al met wederzijdse toestemming seksueel actief kunnen zijn zonder dat dit automatisch gecriminaliseerd moet worden. Het WEF heeft ook niets met het document te maken. 

Feiten

Het rapport waarnaar verwezen wordt, de '8 march principles', verscheen gepast op die datum, internationale vrouwendag. Het werd opgesteld door The International Committee of Jurists (ICJ), in samenwerking met UNAIDS en het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten (OHCHR). Van het World Economic Forum (WEF) is nergens sprake. 

Het document bepleit op geen enkele manier het legaliseren van verkrachting of pedofilie; deze termen komen ook niet voor in de tekst. Ook het afschaffen van de wettelijke leeftijd van seksuele meerderjarigheid, wanneer iemand kan toestemmen in seksuele activiteit, wordt niet bepleit in het document.

De heisa en desinformatie die ontstond rond het document noopten zowel het ICJ als de woordvoerder van de secretaris-generaal van de VN om te reageren. Zij benadrukken dat het rapport noch als doel had om seks met kinderen te decriminaliseren, noch de leeftijd van seksuele meerderjarigheid ('age of consent') af te schaffen.

Het doel is, aldus de woordvoerder, om duidelijk te maken dat niet elke seksuele activiteit van jongeren onder de leeftijdsgrens van wettelijke seksuele meerderjarigheid, meteen gecriminaliseerd hoeft te worden; zoals wanneer het gaat om jongeren van ongeveer dezelfde leeftijd, die met de activiteit instemmen zonder externe dwang. 

Zowel de woordvoerder als het ICJ benadrukken het belang van optreden tegen seksuele uitbuiting en stellen dat kindermisbruik een strafbaar misdrijf is. 

De 8 maart-principes en seksueel actieve jongeren

Wat staat er dan wel in het document? Het rapport heeft als doel om een juridisch referentiekader, gebaseerd op internationale mensenrechten, te scheppen in verband met specifiek gedrag dat in bepaalde landen gecriminaliseerd wordt. Het gaat om gedrag rond seks, druggebruik, HIV, seksuele en reproductieve gezondheid, dakloosheid en armoede.

Het doel is dus om wetgevers, rechters, aanklagers, etc. via deze principes duidelijk te maken waar en hoe wetten die bepaald gedrag criminaliseren mensenrechten kunnen schenden. In verband met seksuele activiteit gaat het steeds over 'consensual sexual activity', met wederzijdse toestemming dus. 

In principe 16 (p.22), dat wordt aangehaald als voorbeeld in de claims rond pedofilie en verkrachting die de ronde doen online, gaat het specifiek over dat seksueel gedrag met wederzijdse toestemming ('consensual sexual conduct') niet gecriminaliseerd mag worden; dus niet 'alle' seksueel gedrag, maar enkel dat met wederzijdse toestemming.

Verder gaat het over de wettelijke leeftijd waarop iemand toestemming kan geven voor seksuele activiteit ('age of consent'). Hierover zegt principe 16 dat deze leeftijd gehanteerd moet worden zonder discriminatie, bijvoorbeeld op basis van geslacht. Ook wordt erkend dat het mogelijk is dat personen onder deze leeftijd toch seksueel actief zijn met wederzijdse toestemming.

Dit document is internationaal bedoeld, en niet elk land hanteert dezelfde leeftijd waarop een persoon wettelijk gezien seksueel meerderjarig wordt. Het rapport stelt daarom dat er bij eventuele criminalisering van seksueel gedrag tussen 'seksueel minderjarigen' moet rekening gehouden worden met hun vermogen tot toestemming geven en het recht om gehoord te worden in zaken die over henzelf en hun acties gaan. 

In België is die leeftijd vastgelegd op zestien jaar. Jongeren tussen veertien en zestien kunnen echter toestemmen in seksuele handelingen zolang het leeftijdsverschil tussen de partners niet meer dan drie jaar is en er geen afhankelijkheidsrelatie speelt. 

The people's voice

De video met foute claims over dit document is afkomstig van The people's voice, voorheen Newspunch. Deze Amerikaanse website is bekend vanwege het verspreiden van desinformatie, vaak ook over het WEF. Het aanvallen van het WEF is dagelijkse kost voor deze website en waarschijnlijk ook de reden waarom ze deze organisatie zonder enige aanleiding bij dit verhaal betrekken.

Over The people's voice/Newspunch schreef dpa dan ook al een handvol factchecks.

(Stand van zaken: 26.04.2023)