Ontbrekende context

VN-rapport raadt gebruik SRM af

21.3.2023, 13:42 (CET)

Momenteel gebeurt er niet genoeg om de CO2-uitstoot op aarde te verminderen. Dat noopt sommigen ertoe naar andere manieren te kijken om klimaatverandering een halt toe te roepen, hoe ingrijpend ook.

De VN zou chemtrails, in de vorm van Solar Radiation Modification (SRM), tot officieel onderdeel van hun agenda gemaakt hebben. De "meest gebruikte" vorm zou bestaan uit het verspreiden van chemische stoffen in de atmosfeer. Althans, dat maken Facebookgebruikers in België en Nederland (hier, hier en hier) op uit een publicatie van UNEP, het VN-milieuprogramma. Een nadere lezing leert echter iets anders. 

Beoordeling

Het UNEP-rapport is op geen enkele manier een toevoeging van SRM-technologieën aan de 'officiële" agenda van de VN. Het is een analyse van de voor- en nadelen van deze technologieën, die nog niet gebruikt worden. De conclusie van het rapport is negatief. 

Feiten

Het klopt dat UNEP op 28 februari een rapport heeft uitgebracht over SRM; "officieel onderdeel" van de VN-agenda is SRM echter niet. Het rapport is dan wel op vraag van UNEP geschreven en gemaakt in samenwerking met verschillende VN-organen, het is opgesteld door een onafhankelijk expertenpanel. Het rapport is een analyse van de voordelen en risico's van technieken die via het blokkeren van zonnestralen de aarde willen afkoelen. De uitkomst? Voorlopig raadt het panel het gebruik van SRM af.  

Hoewel er op Facebook gesproken wordt over de "meest gebruikte" van deze technieken, is SRM nog helemaal niet in gebruik. SRM is een verzamelnaam voor verschillende technologieën, waarvan sommige enkel op papier bestaan en andere al iets verder, zoals Stratospheric Aerosol Injection (SAI). Bij die laatste moeten chemicaliën in de stratosfeer zonlicht terugkaatsen. Geen van deze technologieën wordt echter al op grote schaal ingezet, en ook SAI is nog niet in volwaardige experimenten getest. 

Analyse, geen beleid

Waarom houdt de VN zich dan bezig met SRM? Andrea Hinwood, hoofdwetenschapper van UNEP, legt uit dat het de taak van UNEP is om op de hoogte te zijn van opkomende technologieën die een invloed op milieu en klimaat kunnen hebben. Er is namelijk een steeds grotere vraag naar technologieën die de opwarming van de aarde kunnen tegengaan. Het rapport is een stand van zaken van de voordelen en de risico's, alvorens deze technologieën gebruikt worden. 

Het advies van het rapport is negatief. De technologie staat absoluut nog niet op punt. Ook is er nog amper iets geweten over de langetermijngevolgen. Er bestaat nog geen duidelijke regelgevende structuur of wie inspraak krijgt in het gebruik van deze technologieën. De atmosfeer hangt boven elk land, maar welke landen maken de beslissingen? 

Momenteel is het volgens het expertenpanel dus absoluut niet gerechtvaardigd en zelfs onwijs om naar dit soort technologieën te grijpen. SRM blokkeert dan wel zonnestralen, het lost niets op aan de onderliggende oorzaak van klimaatopwarming: de uitstoot van broeikasgassen. De gevolgen van klimaatverandering zijn nu al zichtbaar en daar veranderen SRM-technologieën niets aan. 

Het rapport waarschuwt dan ook dat een te groot geloof in dergelijke technologieën inspanningen om klimaatverandering te voorkomen zou kunnen verkleinen. Het expertenpanel geeft wel aan dat het oordeel over SRM eventueel kan wijzigen als het gebrek aan daadkrachtig optreden tegen klimaatverandering blijft voortduren. 

Dit rapport voegt SRM dus op geen enkele manier 'officieel' toe aan de agenda van de VN. Het is een analyse van opkomende technologieën, met een negatief advies. Wat die agenda dan zou zijn, is ook niet helemaal duidelijk. De VN heeft wel Agenda 2030, maar die werd al gelanceerd in 2015 en bevat bitter weinig informatie over SRM. 

SAI en chemtrails

Op Facebook wordt gesuggereerd dat dit rapport over SRM mensen die in chemtrails geloven eindelijk gelijk geeft. Vele posts delen een afbeelding uit het rapport die schematisch de verschillende vormen van SRM laat zien. Eén van de afgebeelde technologieën is SAI: Stratospheric Aerosol Injection

SAI is een vorm van geo-engineering, door middel van technologie het klimaat beïnvloeden. In dit geval gaat het om het verspreiden van chemicaliën in de lucht. Het is echter niet hetzelfde als chemtrails, die niet bestaan. De belangrijkste reden: niemand houdt SAI geheim. Dat schreef Deutsche Presse Agentur (dpa) dan ook al eerder

De chemtrails-complottheorie stelt dat het leger, de overheid of een niet nader gedefinieerde 'elite' stiekem gifstoffen, bedwelmende stoffen of virussen in de lucht zou verspreiden. Het doel zou dan zijn om mensen te vergiftigen of onder bedwang te houden. Aanhangers wijzen vaak op strepen achter vliegtuigen als bewijs voor hun theorie.

Dat zijn echter contrails, geen chemtrails, en bestaat hoofdzakelijk uit bevroren waterdamp. Voor alle duidelijkheid: de uitstoot van vliegtuigen is wel degelijk schadelijk voor mens en milieu; maar dat is een consequentie van het gebruik van een verbrandingsmotor. Het is geen groots complot om de mensheid te vergiftigen. 

Dpa heeft ook al regelmatig zogezegde bewijzen van chemtrails ontkracht, door uit te leggen hoe condensatiesporen werken, of wat de functie van balastvaten in lege vliegtuigen is. Ook video's van vliegtuigen die ongewoon veel rook ontwikkelen zijn geen bewijs van chemtrails. Soms gaat het ook gewoon om satire dat serieus genomen wordt. De conclusie is altijd dezelfde: chemtrails bestaan niet.

(Stand van zaken: 21.03.2023)

Links

Facebookpost I, II, III & IV (gearchiveerd hier, hier, hier en hier)

UNEP (gearchiveerd)

Rapport (gearchiveerd)

Persbericht en Q&A over rapport (gearchiveerd hier en hier)

Agenda 2030 (gearchiveerd)

BBC en Frank Deboosere over chemtrails (gearchiveerd hier en hier)

Over Solar Geoengineering (gearchiveerd)

Uitstoot van de luchtvaart (gearchiveerd)

Factchecks dpa hier, hier, hier, hier, hier en hier

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-belgium@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.