Cinema is geen nieuws: Veronderstelde vervalsing is nep

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne sloegen al vele mensen op de vlucht voor het geweld. Toch zou de Italiaanse tv-zender TGCOM24 in zijn berichtgeving daarover geen echte beelden hebben gebruikt, maar een scène uit de film Deep Impact. De afbeelding circuleert volop op sociale media in heel Europa. Maar vervalste de zender effectief zijn berichtgeving over de Oekraïense vluchtelingenstroom?

Beoordeling

De afbeelding is nep en de Italiaanse zender TGCOM24 gebruikte nooit foto's uit de film Deep Impact om de vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne af te beelden.

Feiten

De oorlog in Oekraïne doet vele mensen, vooral vrouwen en kinderen, massaal op de vlucht slaan. Volgens VN Vluchtelingenorganisatie (UNHCR) zijn er al zeker 2,5 miljoen mensen op de vlucht. Maar de Italiaanse tv-zender TGCOM24 zou geen echte beelden van vluchtelingen hebben gebruikt, maar afbeeldingen van een scène van de apocalyptische film Deep Impact uit 1998. De scène in kwestie is hier te zien vanaf ongeveer 1:15.

Het bewuste beeld doet in heel Europa de ronde op sociale media en ging een heel eigen leven leiden. Toch is het een verzinsel: TGCOM zendde die beelden nooit uit in die context. Dat bevestigde Domenico Catagnano, vicedirecteur van de zender, via een mail aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Verschillende Italiaanse factchecks bogen zich ook over de kwestie, zoals Bufale, Facta en Butac. Die laatste twee wijzen ook nog op een visueel element dat duidelijk maakt dat het beeld niet authentiek kan zijn: het logo.

Het logo lijkt rechtstreeks te zijn geplukt van de hoofdpagina van de website van TGCOM24. Dat logo verschilt van hetgene dat in uitzendingen in de rechterbovenhoek staat. In dat geval staat er nog in donkerblauwe letters 'mediaset' boven het blauw-rode logo. Er is ook nog een derde, vierkantig, blauw en rood logo dat af en toe in uitzendingen wordt gebruikt. In die versie is er ook geen 'mediaset', die lijkt enkel aanwezig bij de rechthoekige versie van het logo in uitzendingen. Het vierkante logo gebruiken ze ook op sociale media als profielfoto, met het volledige logo als banner.

Het is dan ook perfect mogelijk om een beeld te vervalsen en zo te doen uitschijnen alsof de media een bepaald beeld gebruikte terwijl dat helemaal niet het geval is. Dat toonde dpa ook al eerder aan met een nepbeeld dat werd voorgedaan als RTL Nieuws.

Het idee dat de media foutief bericht over de oorlog in Oekraïne, door het conflict te verzinnen of erger te doen lijken dan het is, leeft heel sterk op het internet. Zulke claims behandelde dpa al meermaals in een factcheck, zoals hier over twee nepberichten van CNN of deze Oostenrijkse nieuwsreportage.

(Stand van zaken: 11/03/2022)