Kinderen worden enkel met schriftelijke toestemming of aanwezigheid ouders gevaccineerd

Meerdere Facebookgebruikers (hier, hier, hier, hier en hier) delen hetzelfde bericht van de website vaccinatieschade.be. Volgens dit bericht gaat de overheid bij de vaccinatie van kinderen tegen het coronavirus uit van impliciete toestemming van de ouders. Ouders die hun kinderen niet willen laten vaccineren moeten online of in het vaccinatiecentrum de weigering laten vastleggen. Anders zou hun kind automatisch gevaccineerd worden. 

Beoordeling

Dit klopt niet. Dit is enkel nodig wanneer beide ouders het onderling oneens zijn over de vaccinatie van hun kind. Kinderen kunnen alleen gevaccineerd worden als de ouders zelf aanwezig zijn of schriftelijk toestemming geven. De wetgever gaat er echter vanuit dat als één ouder toestemming geeft, dit voor beide ouders geldt, tenzij anders aangegeven. Daarom moet in dat geval de ouder die de vaccinatie niet wil, deze expliciet weigeren.

Feiten

In België werd eind december 2021 begonnen kinderen van 5 tot 11 jaar te vaccineren tegen het coronavirus. Volgens een veel gedeeld bericht zullen kinderen gevaccineerd worden als de ouders niet expliciet de vaccinatie weigeren. Dit zou zo omslachtig zijn dat de ouders zelf naar het vaccinatiecentrum moeten om dit te bewerkstelligen.

Dit wordt beweerd op de website van Vaccinatieschade. Die organisatie is sceptisch tegenover vaccinatie in het algemeen - niet alleen de vaccins tegen het coronavirus. Zij willen naar eigen zeggen "het geheel van problemen die kunnen ontstaan naar aanleiding van een vaccinatie" voorkomen en dit onder de aandacht brengen.

De claim zou af te leiden zijn uit een webinar van het agentschap Zorg en Gezondheid, waarin een juriste het juridisch kader van de vaccinatie duidt (57:30 tot 01:18:00). Volgens vaccinatieschade was deze op 28 december, maar de link in het artikel komt zelf uit op een webinar op 20 december. Op 28 december hield het agentschap Zorg en Gezondheid geen webinars rond vaccinatie. 

In de begeleidende presentatie horen slides 35 tot en met 39 bij de uitleg van de juriste. Volgens het artikel zou slide 39 aantonen dat ouders naar een vaccinatiecentrum moeten om expliciet te weigeren dat hun kind gevaccineerd wordt. Deze slide gaat echter om de specifieke situatie dat beide ouders of voogden het onderling oneens zijn over de vaccinatie van het kind.

Toestemming ouders

In de eerste slide van de presentatie (slide 35) staat duidelijk aangegeven dat volgens artikel 12 van de Wet Patiëntenrechten ouders toestemming moeten geven voor een medische ingreep, dus ook vaccinatie. Ouders of voogden die hun kind naar het vaccinatiecentrum begeleiden, geven door hun actieve aanwezigheid toestemming tot vaccinatie, zoals uit slide 37 blijkt. 

Indien ze niet zelf aanwezig zijn, moeten ouders of voogden een toestemmingsbrief invullen en meegeven om hun kind te kunnen laten vaccineren. Kinderen worden dus enkel gevaccineerd als de ouders aanwezig zijn of schriftelijk toestemming geven. Dit wordt door Joris Moonens, woordvoerder van het agentschap Zorg en Gezondheid, aan dpa bevestigd.

Hierbij wordt er juridisch vanuitgegaan dat als één ouder toestemming geeft of aanwezig is, die toestemming geldt voor beide ouders. Dat is zo vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Indien er vermoeden is dat de ouders het onderling oneens zijn, is de toestemming van beide ouders nodig voor er gevaccineerd mag worden (slide 36).

Als beide ouders weigeren, volstaat het simpelweg om niet op de uitnodiging in te gaan en geen schriftelijke toestemming in te vullen. Kinderen zonder deze toestemming of niet begeleid door hun ouders worden niet gevaccineerd, aldus Moonens. 

Slide 39, waar in het artikel naar verwezen wordt, gaat over het geval waarin één van de ouders weigert, en er niet meer ter goeder trouw vanuit kan gegaan worden dat de aanwezigheid (of schriftelijke toestemming) van één van de ouders voor allebei geldt.

In dat geval moet de weigerende ouder online of fysiek in een vaccinatiecentrum de uitnodiginscode annuleren. Wanneer dit gebeurd is, wordt het kind niet gevaccineerd. Dit zelfs niet, aldus Moonens, wanneer het zich met de andere ouder aanbiedt bij een vaccinatiecentrum.

CLB vaccineert niet tegen corona

Het artikel van Vaccinatieschade verwijst eveneens naar de werkwijze van de CLB's voor vaccinatie op scholen en zegt dat kinderen op school gevaccineerd worden. Volgens Moonens gebeurt het overgrote merendeel van de vaccinaties van kinderen in de vaccinatiecentra. Waar toch in de scholen wordt gevaccineerd, heeft het CLB hier niets mee te maken en zijn de zelfde regels voor toestemming van kracht.

Het document waar vaccinatieschade naar verwijst is een CLB-document voor andere vaccins, en komt uit augustus 2019. Ook voor deze vaccinaties is toestemming van de ouders nodig. Het CLB heeft voor de verschillende vaccinaties afzonderlijke toestemmingsformulieren.

Er is de mogelijkheid dat een minderjarige toch medisch handelingsbekwaam is en zelf, los van de ouders, over zijn situatie kan oordelen (een tienermeisje over het nemen van anticonceptie, bijvoorbeeld). Maar dit is zeer contextgebonden en kan enkel beslist worden door een arts die de patiënt goed kent.

Hier gaat het om massavaccinatie, zonder uitgebreide kennis van context van de patiënt. In elk geval zal dit bijna nooit gelden voor kinderen jonger dan twaalf (bovenaan pagina 3), en de webinar in kwestie gaat over de vaccinatie van kinderen tussen vijf en elf jaar oud. Moonens bevestigt dat deze groep nooit zonder ouder of schriftelijke toestemming zal gevaccineerd worden.

(Stand van zaken: 05.01.2022)