Geen enkel bewijs dat FIFA-voetballers vaker hartaanvallen hebben

In de afgelopen zes maanden zouden maar liefst 108 professionele voetballers aangesloten bij FIFA overleden zijn aan een plotse hartdood, een stijging van 500%. Die claim circuleert op sociale media (o.a. hier en hier gearchiveerd) en werd ook opgepikt door Nederlandse websites die vaker desinformatie verspreiden zoals Dissident One. Maar van waar komt dat cijfer en klopt het?

Beoordeling

Er is geen enkel bewijs dat (prof)voetballers vaker plots overlijden door hartfalen sinds de COVID-19 pandemie en de coronavaccins. Het artikel aan de basis van deze claim gebruikt ook zeer twijfelachtige en onbetrouwbare data en methodes.

Feiten

Op basis van de Facebookposts is het onduidelijk waar de claim precies vandaan komt. Maar via Dissident One is de oosprong wel te achterhalen: een artikel van de Israëlische website 'Real-Time News'. Zij leggen expliciet de link tussen de zogenaamde stijging in aantal hartdoden en de coronavaccins.

Daarin keken ze naar alle gevallen waar een sporter (in eender welke sport, op eender welk niveau, waar dan ook ter wereld), instortte in de periode tussen december 2020 en november 2021. Zo "vonden" ze 183 gevallen van athleten en trainers die instortten, waarvan 108 met fatale afloop.

Hiervan komt dus het cijfer 108 dat wordt gedeeld op sociale media. De periode van 6 maanden waarover wordt gesproken is al sowieso fout. Maar hier zijn ook meerdere opmerkingen te maken: ze delen niet hoe en waar ze deze gevallen gevonden hebben en geven slechts een handvol namen als concrete voorbeelden.

Daaronder ook Deense voetballer Christian Eriksen. Hij was niet gevaccineerd toen hij voor de ogen van de hele wereld een hartaanval kreeg tijdens het WK in juni 2021, zoals dpa (Deutsche Presse-Agentur) destijds ook schreef.

Van een andere, Alexaida Guedez, is dan weer niet geweten of zij gevaccineerd was toen ze een hartstilstand kreeg. Jayson Kidd was een twaalfjarige Amerikaanse basketbalspeler met een onderliggende hartaandoening die overleed. Guedez en Kidd stonden ook op de lijst met 55 athleten die dpa eerder checkte met als conclusie dat in het overgrote meerendeel van de gevallen geen causale link met een coronavaccin bekend of aangetoond is. Kortom: de legitimiteit van het cijfer is erg twijfelachtig.

Vijfvoudige stijging met de natte vinger berekend

Maar hoe komt men dan tot de conclusie dat er een stijging van 500% is in het aantal plotse overlijdens bij FIFA-voetballers? Hiervoor gebruikten ze hun zelf samengestelde lijst in combinatie met de Wikipediapagina over FIFA-voetballers die stierven tijdens het spelen. Zo kwamen ze op 21 gevallen van plotse hartaanval of hartdood uit in 2021. Als basislijn namen ze een gemiddelde van 4 tot 5 hartoverlijdens per jaar bij FIFA-voetballers. Zo concludeerde ze een vijfvoudige stijging, oftewel 500%.

Als men inderdaad op enkel die Wikipedialijst afgaat, is er alvast geen speciale trend te bemerken: in 2021 staan er tot nu toe 14 overlijdens, in vergelijking met 13 in 2016, 11 in 2017, 9 in 2018 en 10 in 2019.

Geen bewijs voor stijging in aantal voetballers die plots sterven

Op basis van dat Israëlische artikel is het dus moeilijk te concluderen hoeveel profvoetballers nu echt een hartaanval kregen of hieraan overleden, in 2021 en de voorgaande jaren.

Sinds januari 2014 houdt FIFA hierover data bij via hun wereldwijde Sudden Death Registry (FIFA-SDR). Dat baseert zich op autopsieverslagen, brieven van artsen, overlijdingscertificaten en mediaberichten over lokale voorvallen om plotse overlijdens en plotse hartaanvallen te monitoren.

Het project wordt mee geleid door prof. dr. Florian Egger van de Universiteit van Saarland in Duitsland. De meeste recente volledig verwerkte dataset dateert van 2018. Toen waren er geregistreerde 69 gevallen van hartaanvallen en -overlijdens in zowel professioneel als amateurvoetbal. Aan AFP vertelde Egger reeds dat hun data geen bewijs biedt voor de bewering dat er meer plotselinge overlijdens zijn bij voetballers sinds de COVID-19 pandemie en coronavaccins.

In een artikel uit 2018 over data van het FIFA-SDR kwam ook naar voren dat het meerendeel van de geregistreerde gevallen zich op het amateurniveau voordeed (95%) tussen 2014 en 2018. Zogenaamde "elite spelers", zij die in eerste of tweede klasse speelde op nationaal niveau, waren een kleine minderheid. De overlevingsgraad was 23%.

Een Italiaanse studie uit 2017 toonde aan dat een erfelijke of aangeboren aandoening veelal de oorzaak was bij jonge athleten, terwijl voor oudere athleten coronaire hartaandoeningen veelal de boosdoener was. Dat vertelde ook sportcardioloog Kaat Goetschalckx (UZ Leuven) aan dpa voor een eerdere factcheck.

Kortom, er is geen enkel bewijs dat voetballers vallen als vliegen sinds de introductie van de coronavaccins. Noch in een twijfelachtig Israëlische internetartikel, noch in data van FIFA zelf.

(Stand van zaken: 03/12/2021)