Cijfers over bijwerkingen zijn startpunt geen eindpunt voor onderzoek

Een Facebookgebruiker post een tabel die afkomstig lijkt van de WHO. In de tabel worden de ADR's (Adverse Drug Reaction) van verschillende vaccins en medicijnen opgesomd. Volgens de cijfers van het WHO zelf zouden de vaccins tegen het coronavirus met voorsprong het meeste negatieve bijwerkingen veroorzaken.

Beoordeling

De cijfers die in de afbeelding kunnen niet gebruikt worden om iets af te leiden over de veiligheid van de coronavaccins. VigiAccess verzamelt alle meldingen van symptomen, los van het bestaan van causale verbanden. Er kan dan ook enkel op basis van deze cijfers - zonder context - niets over de veiligheid van de coronavaccins worden gezegd. 

Feiten

Volgens de tabel zouden er al 2,5 miljoen negatieve bijwerkingen geregistreerd zijn. Met voorsprong het meeste van alle daar opgesomde vaccins of medicijnen. De cijfers in de tabel zijn afkomstig van VigiAccess. 

VigiAccess is een platform dat werd opgericht door de WHO om de informatie in VigiBase - een databank voor negatieve bijwerkingen van medicijnen - openbaar beschikbaar te maken. 

De informatie in VigiAccess is hoofdzakelijk bedoeld als een startpunt voor onderzoekers die de veiligheid van een bepaald medicijn of vaccin willen onderzoeken. Het kan echter niet zomaar gebruikt worden om een causaal verband tussen een medicijn of vaccin en een bijwerking aan te tonen. 

De website van VigiAcces vermeld dan ook expliciet dat de verzamelde data gaat om 'mogelijke' bijwerkingen. VigiAcces beschikt niet over bijkomende informatie die nodig zou zijn om op een representatieve wijze oorzakelijke verbanden aan te tonen tussen medisch product en symptomen. Ook gaat het hier om absolute data, en niet om meldingen in relatie tot het aantal vaccinaties. Er valt uit deze tabel dus niet af te leiden of een van deze cijfers proportioneel erg hoog of erg laag is.

De Data over de coronavaccins gaat ook over alle vaccins samen. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende vaccins, die op andere manieren werken. Op de website van de Europese database van rapporten over vermoedelijke bijwerkingen van geneesmiddelen, zijn de meldingen wel per afzonderlijk vaccin te bekijken. Maar deze website heeft dezelfde disclaimer als VigiAcces.

Er zijn dus veel te veel onzekerheden bij deze cijfers om op basis daarvan vast te stellen dat de vaccins tegen het coronavirus onveilig zouden zijn. Deze foto werd ook al onderzocht door dpa in Luxemburg. 

Facebookpost

In tegenstelling tot wat de gebruiker in het bijschrift bij de foto stelt, zijn de vaccins niet experimenteel. Het klopt wel dat ze een voorwaardelijke goedkeuring hebben gekregen, maar dat wil niet zeggen dat ze niet alle noodzakelijke stappen hebben doorlopen, zoals dpa al eerder schreef. 

De vaccins worden uitvoerig opgevolgd door systemen als VigiAcces, adr-reports van het EMA en VAERS in de VS. Ook wordt er gecommuniceerd over bijwerkingen, onder andere door het CDC in de VS en het EMA in Europa.

(Stand van zaken: 23.11.2021)