Maar 314 overlijdens met hoofddoodsoorzaak griep in 2015

In 2015 zouden er volgens een Facebookpost (hier gearchiveerd) 41.000 Belgen aan griep gestorven zijn. De vrouw die het bericht schreef, verwijst naar een artikel van Het Nieuwsblad dat de voorlopige sterftecijfers van 2015 optekent. Ze vergelijkt die met het aantal corona-overlijdens sinds maart 2020, namelijk 25.000.

Beoordeling

Het Facebookbericht is fout. Er zijn in 2015 geen 41.000 Belgen gestorven aan griep: dat cijfer slaat op het totale aantal overlijdens tijdens de eerste vier maanden van dat jaar. Er was toen inderdaad wel een zwaar griepseizoen, maar het officiële aantal overlijdens met griep als hoofddoodsoorzaak bedroeg slechts 314 voor het gehele jaar.

Feiten

Het artikel van Het Nieuwsblad waarnaar de vrouw verwijst, maakt melding van 41.479 overlijdens in België tijdens de eerste vier maanden van 2015. Dat aantal slaat op het totale aantal doden en stemt overeen met de realiteit. Volgens de cijfers van Statbel, het Belgische Statistiekbureau, waren er toen in januari 11.269 overlijdens, in februari 11.052, in maart 10.475 en in april 9.143, wat een totaal van 41.939 oplevert, 5.587 meer dan tijdens de eerste vier maanden van 2014.

Over dat surplus zegt viroloog Marc Van Ranst het volgende in het bovengenoemde artikel: "Het was geen extreem koude winter, en dus ligt de oorzaak bij het zware griepseizoen. En ook het griepvaccin was dit jaar niet zo goed gekozen. In zo’n vaccin zitten verschillende componenten. Eén daarvan, de zogenaamde H3N2-component, was niet zo goed gekozen. Daardoor hebben dit jaar meer mensen griep gekregen."

Het oordeel van Van Ranst wordt bevestigd door het Agentschap Zorg en Gezondheid. "Het hoog aantal overlijdens (in 2015, red.) kan toegeschreven worden aan een intense griepepidemie met hogere sterfte in januari, februari (en ook maart) als gevolg", staat er te lezen in een rapport over de sterftecijfers van 2015. Belangrijke kanttekening in datzelfde document: "In 2014 overleden relatief weinig mensen, en dit viel vooral op in de eerste drie maanden." Hierdoor is het surplus tussen de eerste vier maanden van 2014 en 2015 - die 5.587 extra overlijdens - dus ook zo hoog.

Uit een navraag bij Statbel blijkt dat het officiële aantal overlijdens aan griep in 2015 slechts 314 bedroeg, en dat voor het hele jaar. Wendy Schelfaut, woordvoerder van Statbel, wil dit wel nuanceren: "Het is belangrijk om te vermelden dat het hier om de hoofddoodsoorzaak gaat. Bij iemand die bijvoorbeeld kanker heeft, dan griep krijgt en overlijdt, is de kans groot dat die kanker wordt geregistreerd als eerste doodoorzaak. Vandaar dat het aantal gevallen vrij laag blijft."

De Facebookpost wijst tot slot op de 25.000 corona-overlijdens in België sinds maart 2020. Dat aantal is correct. Volgens Sciensano staat de teller op 21 juni 2021 op 25.136. Maar de vergelijking met 41.000 overlijdens in 2015 gaat niet op omdat die 25.000 enkel op de coronaslachtoffers slaat. De 41.000 overlijdens, daarentegen, hebben betrekking op het totale aantal overlijdens. Een relevantere vergelijking: in 2020 stierven er 126.850 Belgen, 16.342 meer dan in 2015 (110.508).

Sowieso is griep- en coronadoden met elkaar vergelijken uiterst moeilijk en nutteloos, zoals dpa al eerder schreef.