Aantal gevaccineerde mensen die alsnog besmet raken met COVID-19 is beperkt in Israël en de VS

Harvey Risch, een epidemioloog verbonden aan de prestigieuze Amerikaanse universiteit Yale, zou gezegd hebben dat meer dan de helft van nieuwe coronagevallen gevaccineerde mensen zijn, aldus een Facebookpost (hier gearchiveerd). Hij zou deze uitspraak hebben gedaan over de epidemiologische situatie in Israël.

BEOORDELING: De uitspraak is fout. Er is enige onduidelijkheid of de quote nu slaat op de epidemiologische situatie in de VS of in Israël, hoe dan ook is het in beide gevallen fout. Het aantal 'breakthrough cases', waarbij een (volledig) gevaccineerd persoon alsnog besmet raakt, is beperkt.

FEITEN:

De quote is afkomstig van een interview dat Risch deed met Steve Bannon, een voormalige Trump-adviseur, op 19 april 2021. Eerder sprak hij over Israëlische studies. Gezien de hoge vaccinatiegraad in het land is het een goed voorbeeld om te staven hoe efficiënt de coronavaccins zijn in het voorkomen van de verspreiding van infecties.

De bewuste quote wordt omstreeks 1'53 in de videoclip uitgesproken, maar het is niet volledig duidelijk of Risch het nu heeft over de coronasituatie in de VS of in Israël. Hoe dan ook: de uitspraak is fout, ongeacht over welke van de twee landen het nu gaat.

Politifact schreef reeds een factcheck over deze uitspraak, aannemend dat de quote sloeg op de Verenigde Staten. Uit cijfers van het Centers for Disease Control and Prevention (CDC) blijkt dat er 9.245 gerapporteerde 'breaktrough cases' waren op een totaal aantal van 95 miljoen volledig gevaccineerde Amerikanen (bekeken vanaf het begin van de vaccinaties tot 26 april 2021). Een breaktrough case is wanneer een gevaccineerd persoon alsnog besmet raakt met COVID-19. Het CDC schrijft zelf ook dat dit cijfer een onderschatting is aangezien het steunt op de inviduele staten die de cijfers moeten bijhouden en melden. Alleen al in de week dat Risch de opmerking maakte waren er 525.000 nieuwe bevestigde coronagevallen in de VS.

In Israël worden enkel 'breakthrough cases' bijgehouden die resulteren in hospitalisatie of overlijden, een kleinere poule dan in de VS. Zij rekenen ook besmetting na slechts de eerste inenting daarbij, wanneer bescherming nog niet volledig is.

In de periode tussen 20 december 2020, het begin van de vaccinaties, en 13 mei 2020 werden er bij benadering 5.032 gevallen geregistreerd. Het meerendeel daarvan, 4.010, was bij mensen die slechts 1 dosis van het vaccin hadden ontvangen en bij wie er dus nog geen volledige bescherming was. Dat aantal is op een totaal van ruim 5 miljoen volledig gevaccineerde Israëlis. De cijfers zijn met andere woorden zeer klein.

In de periode tussen 18 april en 8 mei waren er in Israël 1.792 nieuwe gevallen. In diezelfde drie weken werden er rond de 100 mensen met een 'breakthrough case' gehospitaliseerd of zijn overleden. Exacte cijfers zijn moeilijker te berekenen. Enerzijds worden op dagen dat er minder dan 5 van zulke gevallen zijn, het exacte cijfer niet vermeldt. Anderzijds worden er geen cijfers bijgehouden van 'breaktrough cases' die een mild ziekteverloop kennen. Maar om meer dan de helft van de nieuwe besmettingen uit te maken, moeten er minstens 896 van die 'breakthrough cases' zijn in de drie weken tussen 18 april en 8 mei. Dat is hoogst onwaarschijnlijk op basis van de cijfers zoals die publiek toegankelijk zijn.

Het cijfer dat Risch deelt in het interview, dat ook eerder anecdotisch klonk, kan dus maar moeilijk kloppen. Op welke van de twee landen het ook slaat.

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/dirk.theuns/posts/10222890568146420 (gearchiveerd: http://dpaq.de/awcZG)

Gearchiveerde video: http://dpaq.de/gBQwl

https://dissident.one/2021/04/25/dr-harvey-risch-60-van-de-nieuwe-besmettingen-zijn-reeds-gevaccineerde-mensen/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/M7ReG)

Check Politifact: https://www.politifact.com/factchecks/2021/apr/29/viral-image/no-vaccinated-people-dont-make-60-new-covid-19-cas/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/H45Y2)

Over prof. Harvey Risch: https://publichealth.yale.edu/profile/harvey_risch/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/sj9UG)

WHO covid dashboard Israël: https://covid19.who.int/region/euro/country/il

Covid dashboard Israëlisch ministerie van Volksgezondheid: https://datadashboard.health.gov.il/COVID-19/general?utm_source=go.gov.il&utm_medium=referral

CDC breakthrough cases: https://www.cdc.gov/vaccines/covid-19/health-departments/past-breakthrough-data.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/KOPl4) en https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/effectiveness/why-measure-effectiveness/breakthrough-cases.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/2hS3S)

Israëlische breakthrough cases: https://data.gov.il/dataset/covid-19/resource/8a51c65b-f95a-4fb8-bd97-65f47109f41f

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com