Meningokokkenvaccin is veilig en werd gebruikt bij controlegroep coronavaccin AstraZeneca

Een Facebookgebruikster denkt ontdekt te hebben waarom het coronavaccin van AstraZeneca veilig bleek te zijn bij de klinische proeven (gearchiveerd). "AZ heeft een vaccin menigokokken (sic) gekozen als controlegroep", schrijft ze. "Dit vaccin is notoir voor zijn bijwerkingen", voegt ze er nog aan toe. In vergelijking lijkt het getest vaccin altijd veiliger, zo meent ze.

BEOORDELING: De beweringen zijn deels fout en missen context. De controlegroep bij het AstraZenecavaccin kreeg inderdaad een meningokokkenvaccin toegediend, maar dat is niet opmerkelijk of gevaarlijk. Het meningokokkenvaccin is ook niet speciaal gekend voor zijn bijwerkingen.

FEITEN:

Tijdens de klinische proeven met het coronavaccin van AstraZeneca kreeg de controlegroep inderdaad een meningokokkenvaccin of een zoutoplossing toegediend. Dat valt te lezen op p.7 van de productinformatie. Maar dat is niet abnormaal of gevaarlijk.

"Voor vaccins is het niet ongewoon om een ander vaccin te gebruiken in de controlegroep in de plaats van een echt placebo", vertelt vaccinoloog Corinne Vandermeulen (KULeuven). Dat heeft meerdere redenen.

"Zo kan voorkomen worden dat mensen zelf conclusies zouden trekken over tot welke groep ze behoren, omdat ze minder (lokale) nevenwerkingen kunnen hebben met een placebo", verduidelijkt Vermeulen. Het geeft ook de deelnemers van de placebogroep een voordeel en enige bescherming. "Meningokokken is een goed voorbeeld. Vroeger werd het vaccin tegen hepatitis A ook veel gebruikt", aldus Vermeulen.

Een meningokokkeninfectie is een ernstige bacteriële ziekte. Het veroorzaakt een hersenvliesontsteking, hersontsteking of bloedvergiftiging en kan snel levensbedreigend zijn.

Het vaccin tegen meningokokken C maakt deel uit van het Belgische basisvaccinatieschema en wordt toegediend aan kinderen van 15 maanden oud. De Hoge Gezondheidsraad raadt sinds 2019 een combinatievaccin aan, dat beschermt tegen meningokokken ACWY.

In dat advies staan ook de meest voorkomende bijwerkingen van meningokokkenvaccins opgelijst. Het zijn klassieke en veelvoorkomende bijwerkingen: Pijn op de injectieplaats, zwelling, roodheid, koorts, hoofdpijn. "Het quadrivalent meningokokkenvaccin heeft niet bepaald veel bijwerkingen", zegt ook prof. Vandermeulen. "Het is gelijkaardig aan aandere vaccins die veel gebruikt worden bij volwassenen; zoals HPV- en hepatitis B-vaccins." Met andere woorden: niets notoir aan.

Het feit dat de controlegroep het meningokokkenvaccin kreeg kan dan ook niet gebruikt worden om te beweren dat het AstraZenecavaccin niet veilig zou zijn, nadat ophef onstond over mogelijke trombose na injectie. Het Europees Geneesmiddelenagentschap EMA doet daar nu onderzoek naar.

---

Facebookpost: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2678335739123734&id=100008420022739 (gearchiveerd: http://dpaq.de/uPLf7)

Productinformatie AstraZeneca EMA: https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/covid-19-vaccine-astrazeneca-epar-product-information_nl.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/VAYNI)

Over meningokokkenvaccin: https://www.laatjevaccineren.be/meningokokken-c (gearchiveerd: http://dpaq.de/wFS6S)

Meningokokkeninfectie: https://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/ziek/hersenvliesontsteking/meningokokken/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/qQZ5Q)

Advies Hoge Gezondheidsraad: https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/vaccinatie%20tegen%20meningokokken%202019%20HGR%209485.pdf

prof. Corinne Vandermeulen: https://www.kuleuven.be/wieiswie/nl/person/00008175 (gearchiveerd: http://dpaq.de/qJwKA)

Post-vaccinale verschijnselen: https://rijksvaccinatieprogramma.nl/postvaccinale-verschijnselen (gearchiveerd: http://dpaq.de/8iPdg)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com