Vlamingen betalen niet driekwart van de belastingen

"Vlaanderen als wingewest van België", kopt een facebookpost. Wat volgt zijn vier claims over Belgische belastingen, economie en politiek. Zo zouden Vlamingen driekwart van de belastingen betalen. Vlaanderen zou ook goed zijn voor 80% van de Belgische export. Daarnaast zijn er jaarlijks voor 6,4 miljard euro aan onvoorwaardelijke transferts van Vlaanderen naar Wallonië. Tenslotte zou een Waalse stem in de verkiezingen structureel zwaarder wegen dan een Vlaamse stem. Wat klopt er van die uitspraken?

BEOORDELING: De beweringen zijn deels fout. Het is fout dat Vlamingen 75% van de belastingen betalen. Daarnaast is het fout dat een Waalse stem structureel zwaarder weegt in de verkiezingen dan een Vlaamse. Twee beweringen kloppen wel: het is zo dat 80% van de Belgische export uit Vlaanderen komt. Het klopt ook dat er ieder jaar ongeveer 6 miljard euro aan transferts van het Vlaamse naar het Waalse Gewest gaan.

FEITEN: Het is fout dat Vlamingen driekwart van de belastingen in ons land betalen. Hiervoor kijkt dpa naar de personenbelasting, die gebonden is aan woonplaats en dus gewest. In 2019 (aanslagjaar 2018) was Vlaanderen goed voor 63,86 procent van de totale personenbelasting. Dat bevestigt de woordvoerder van de FOD Financiën. Het Waalse en Brusselse Hoofdstedelijk Gewest droegen respectievelijk 27,78 procent en 8,36 procent bij. Het gemiddelde inkomen is ook het hoogst in Vlaanderen, en de personenbelasting is progressief. Hoe meer je verdient, hoe meer je betaalt.

Andere belastingen, zoals btw, laat dpa buiten beschouwing. Er wordt namelijk niet bijgehouden van waar een consument afkomstig is, en de berekening per gewest kan dan ook niet worden gemaakt.

Het is correct dat het gros van de Belgische uitvoer afkomstig is uit Vlaanderen. In 2019 was Vlaanderen goed voor 81 procent van alle uitvoer.

Ieder jaar gaat er een bedrag aan transferts van Vlaanderen naar Wallonië. In 2017 bedroeg dat inderdaad 6,4 miljard euro. De KU Leuven deed ook een studie over de transferts. Het bedrag fluctueert van jaar tot jaar: volgens de studie van KUL is er een dalende trend waar te nemen.

Tenslotte zegt de facebookgebruiker ook nog dat "een Waalse stem structureel veel zwaarder weegt dan een Vlaamse stem". Die uitspraak is "duidelijk onwaar", zo zegt politicoloog aan de VUB Dave Sinardet. "Het verschil heeft niets te maken met een Waalse versus Vlaamse stem." Hij verwijst ons door naar een artikel van Het Laatste Nieuws uit 2019 waaraan hij meewerkte, waarin het onderwerp werd behandeld. De bewering is dan ook verre van nieuw.

Er zijn wel degelijk verschillen, zoals het aangehaalde voorbeeld in de facebookpost. Groen en Ecolo haalden quasi evenveel stemmen in de verkiezingen van 2019, maar Ecolo kreeg 13 zetels in de Kamer en Groen 8. Dat heeft niets te maken met ondemocratische benadeling van Vlaanderen.

We verkiezen onze parlementsleden via 11 kieskringen, die samenvallen met de provincies en Brussel. Elke kieskring krijgt een aantal zetels, dat gebaseerd is op het bevolkingsaantal. En dat is al direct een eerste verklaring voor het verschil: de verkozen parlementsleden vertegenwoordigen de hele bevolking, niet enkel de stemgerechtigden. Provincies met een jongere bevolking en meer niet-Belgen winnen daarbij. En dat zijn veelal Waalse provincies en Brussel.

Daarnaast zijn er in Wallonië en Brussel meer ongeldige, afwezige en blanco stemmers. Dat beïnvloedt het resultaat verder: hoe minder kiezers, hoe minder stemmen een partij nodig heeft om een zetel te bemachtigen. Tenslotte zijn de Waalse kieskringen kleiner dan de Vlaamse, wat gunstig is voor grotere partijen.

Het principe achter de regel van zetelverdeling is een direct gevolg van de democratische beginselen van het Belgische rechtsstelsel (art. 42 van de Grondwet), maar sociologische verschillen spelen ook een rol bij het bepalen van de uitkomst. Het heeft dus niets te maken met Waals versus Vlaams.

---
Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/groups/1627473274246306/permalink/2706962229630733/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/D9Ps4)

Overzicht Belgische uitvoer 2018 en 2019:https://www.flandersinvestmentandtrade.com/export/sites/trade/files/market_studies/20200330%20-%20Vlaamse%20uitvoer%202019.pdf(gearchiveerd: http://dpaq.de/ftkw5)

Artikel L'Echo over transferts: https://www.lecho.be/economie-politique/belgique/federal/en-22-ans-la-solidarite-de-la-flandre-vers-la-wallonie-et-bruxelles-a-progresse-de-25/10141824.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/ujnJ4)

Studie KUL over transferts Vlaanderen-Wallonië: https://www.statistiekvlaanderen.be/sites/default/files/atoms/files/rapport-financiele-stromen-2000-2020.pdf(gearchiveerd: http://dpaq.de/20tZc)

Prof. Dave Sinardet: https://www.vub.be/people/dave-sinardet (gearchiveerd: http://dpaq.de/g1sZB)

Over kieskringen en zetelverdeling in Kamer van Volksvertegenwoordigers: https://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/pri/fiche/nl_09_00.pdf(gearchiveerd: http://dpaq.de/2xN6W)

Artikel HLN over kieskringen en zetelverdeling: https://www.hln.be/nieuws/binnenland/vlaams-belang-haalt-een-kwart-meer-stemmen-dan-ps-maar-krijgt-twee-zetels-minder-hoe-kan-dat~a8f7b0fd/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/N1pYT)

Gemiddeld inkomen België 2019: https://statbel.fgov.be/nl/nieuws/gemiddeld-inkomen-van-de-belg-bedraagt-17824-euro (gearchiveerd: http://dpaq.de/hOf2j)

De Belgische Grondwet: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1994021730&table_name=wet (gearchiveerd: http://dpaq.de/mnJHg)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com