Waslijst aan foute beweringen over mondmaskers

Sinds het begin van de coronapandemie zijn mondmaskers het object van heel wat publiek discours en misinformatie. Op facebook wordt een document gedeeld dat oplijst wat er zoal zou schelen aan mondmaskers. De beweringen zijn ruwweg op te delen in drie categorieën. Ten eerste zorgt het voor zuurstoftekort en een ophoping aan CO2, hetgeen allerlei nadelige effecten heeft op je gezondheid. Ten tweede zou het schadelijk zijn voor je immuunsysteem. Ten derde zouden mondmaskers het risico op infecties verhogen en niet bijdragen aan indijken van het virus. Wat klopt er van die opsomming?

BEOORDELING: De beweringen zijn fout of onbewezen. Er is geen risico voor zuurstofgebrek of te hoge CO2-waarden voor gezonde mensen. Bij correct gebruik zal een mondmasker het risico op infectie niet verhogen en draagt het niet bij aan de verspreiding van het virus. De claim over het effect van mondmaskers op ons immunsysteem is niet wetenschappelijk bewezen.

FEITEN: Mondmaskers zouden de ademhaling te veel belemmeren, wat dan weer leidt tot zuurstofgebrek en een overvloed aan CO2, met allerlei narigheden tot gevolg. "Het is inderdaad zo dat achter een mondmasker de CO2-concentratie hoger zal liggen", zegt professor aan de UAntwerpen en bio-ingenieur Roeland Samson. Maar het is belangrijk om te onthouden dat we niet enkel de lucht achter het mondmasker weer inademen. "Koolstofdioxide is een restproduct. We ademen lucht in, halen de zuurstof er uit en ademen de CO2 weer uit. Een mondmasker is niet hermetisch afgesloten, en maar goed ook. Via de gaatjes in de stof ademen we ook nog andere lucht in, maar een opstapeling van CO2 is wel mogelijk."

Kortom, de verhoogde koolstofdioxidewaarden achter een mondmasker zijn niet gevaarlijk voor gezonde mensen, zo zegt pneumoloog en professor aan de UGent Eric Derom. "Het kan voor kortademigheid en ongemak zorgen, maar het kan geen kwaad".

Voor longpatiënten is de situatie anders. "Zij moeten oppassen", zegt prof. Derom. "Als de CO2 toeneemt en je kortademig bent, moeten je ademspieren harder werken om alles gebolwerkt te krijgen. Voor longpatiënten is dat lastiger. Het is alsof ze door een strootje moeten ademen."

Een mondmasker zal er ook niet voor zorgen dat je minder zuurstof binnenkrijgt. "Voor een gezond persoon is er geen probleem. Het kan ons een benauwd gevoel geven, waardoor we sneller en oppervlakkiger ademen maar dat is mentaal en niet fysiek", vertelt viroloog en hoofd van de dienst virale ziekten bij Sciensano Steven Van Gucht. Op die manier kan je ook hoofdpijn krijgen en duizelig zijn, maar dat gaat weer over als je het masker afdoet.

Dat mondmaskers hypoxie veroorzaken is onjuist, zoals dpa al eerder aantoonde. Je zal er ook geen longziekten van krijgen.

Wat het effect van een mondmasker op ons immuunsysteem betreft: er is geen wetenschappelijk bewijs dat het een bedreiging vormt. "Dat is simpelweg verzonnen", zegt Adrian Liston, immunoloog aan de KU Leuven en het Babraham Institute in Cambridge. "Er zijn ook genoeg beroepen waarbij mensen jaren lang dagelijks een masker dragen, zonder enig neveneffect voor hun immuunsysteem of verhoogde risico op infecties."

Bij correct gebruik zal een mondmasker niet bijdragen aan de verspreiding van het SARS-CoV-2-virus of het risico op besmetting verhogen. "Een masker kan je ongeveer 4 uur aan een stuk dragen zonder dat het verliest aan efficiëntie", vertelt professor Benoît Kabamba-Mukadi, verbonden aan de UCL en hoofd van het microbiologielabo in het universitair ziekenhuis Saint-Luc. "Als je het niet continu draagt, kan je een masker een dag lang gebruiken."

Het is wel belangrijk dat je masker droog blijft. "Elk masker dat je lang draagt kan een vochtige omgeving worden waar bacteriën zich vermenigvuldigen. Een vochtig mondmasker kan inboeten aan zijn filterfunctie", vult Jean Ruelle, viroloog aan de Université Catholique de Louvain (UCL), aan. "Het is aangeraden om je masker regelmatiger te vervangen als je veel moet praten." Daarnaast is het aangeraden om steeds je handen te wassen voor je je mondmasker aanraakt en om het elke dag te vervangen, zo bevestigt ook Van Gucht.

Al deze beweringen waren al het onderwerp van een dpa-factcheck, onder andere hier, hier en hier.

---
Links:

Facebookpost I: https://www.facebook.com/carine.knapen1/posts/3076288532479723 (gearchiveerd: https://archive.is/D9siA)

Facebookpost II: https://www.facebook.com/alwareness/posts/3160408877411667 (gearchiveerd: http://dpaq.de/3Vn26)

Eeerdere dpa-factchecks over mondmaskers:
https://dpa-factchecking.com/netherlands/200805-99-48882/https://dpa-factchecking.com/belgium/200824-99-289780/https://dpa-factchecking.com/belgium/200616-99-446138/
https://dpa-factchecking.com/belgium/200507-99-969768/

https://dpa-factchecking.com/belgium/200914-99-559754/

https://dpa-factchecking.com/belgium/200507-99-969768/

https://dpa-factchecking.com/netherlands/200619-99-488141/

https://dpa-factchecking.com/belgium/200616-99-446138/

https://dpa-factchecking.com/belgium/200812-99-142325

Eric Derom: https://www.ugent.be/nl/people?ugentid=801000513652 (gearchiveerd: http://dpaq.de/HqeUO)

Roeland Samson: https://www.uantwerpen.be/nl/personeel/roeland-samson/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/1CZZ7) en https://www.uantwerpen.be/nl/onderzoeksgroep/endemic/onderzoek/laboratoria/laboratorium-voor-mi/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/hduus)

Steven Van Gucht: https://www.sciensano.be/nl/people/steven-van-gucht (gearchiveerd: http://dpaq.de/jCoXp)

Benoît Kabamba-Mukadi: https://uclouvain.be/fr/instituts-recherche/irec/mblg/benoit-kabamba-mukadi-pi.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/OeLfG)

Jean Ruelle: https://uclouvain.be/en/research-institutes/irec/jean-ruelle-pi.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/pSvox)

Adrian Liston: https://www.kuleuven.be/wieiswie/nl/person/00061929 (gearchiveerd: http://dpaq.de/Kc2D7)

---
Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com