Neen, een wattenstaafje kan je bloed-hersenbarrière niet bereiken

Wie zich laat testen op het COVID-19 virus loopt het risico dat het wattenstaafje de bloed-hersenbarrière bereikt en beschadigt - dat is de boodschap die een facebookgebruiker deelt. "Laat je niets wijsmaken en vooral ook niet testen met een wattenstokje via je neus naar je hersen bloed-barrière", klinkt het. Maar kan zo’n neuswisser effectief je bloed-hersenbarrière bereiken?

BEOORDELING: De bewering is fout. De plastic wattenstaafjes die gebruikt worden door medische professionals om vermoedelijke patiënten te testen op het COVID-19 virus kunnen de bloed-hersenbarrière niet bereiken noch beschadigen.

FEITEN:

De bloed-hersenbarrière is een grens tussen het bloed en de hersenen. Het is een soort van deurwachter die selectief de juiste en noodzakelijke stoffen doorlaat en schadelijke stoffen tegenhoudt.

Een wattenstaafje of neuswisser, zoals gebruikt bij een coronatest, kan deze barrière niet bereiken, zoals de post beweert. "Dat is absurd! Een wattenstaafje kan de bloed-hersenbarrière niet aanraken", zo bevestigt dr. Jean-Marc Minon, medisch bioloog en hoofd van het laboratorium in het ziekenhuis CHR Citadelle te Luik aan het factcheckteam van dpa. "Het is waar dat zo’n neuswisser diep in de neusholte gaat, maar de slijmvliezen houden het tegen. Om de bloed-hersenbarrière te bereiken moet een neuswisser door het slijmvlies en het bot", zegt dr. Minon. "We doorbreken de slijmvliezen niet bij het afnemen van een nasopharynxmonster (de nasopharynx is het bovenste deel van de pharynx, achter de neus, n.v.d.r). We doorboren niets. Er is geen enkel gekend incident met dat soort afnames, die al miljoenen keren zijn uitgevoerd."

Ook professor Yves Van Laethem, infectioloog in het Brusselse Sint-Pietersziekenhuis en Franstalige interfederaal woordvoerder van Sciensano weerlegt de beweringen aan dpa. "Moest dat waar zijn, zou het inderdaad erg gevaarlijk zijn. Het is een gebied waar je nog geen naald in krijgt of je kan neurologische schade veroorzaken. Maar het is niet waar. Zo’n afname gebeurd met een plastic wattenstaafje, niet met een naald. Om de bloed-hersenbarrière te bereiken moet je door solide structuren gaan. Dat is onmogelijk met een dun plastic wattenstaafje."

"We moeten monsters nemen die voorbij de voorste neusgaten gaan", vult dokter Minon nog aan. "Moesten we dat niet doen, kunnen we een fout-negatieve uitslag krijgen. Het zijn namelijk de cellen in de nasopharynx die geïnfecteerd zijn. Er wordt een fijn wattenstaafje ingebracht dat ongemak, maar geen bijzondere pijn veroorzaakt. De procedure is goed beschreven. De persoon bij wie het uitstrijkje wordt genomen ligt met zijn hoofd iets naar achteren. Het wattenstaafje wordt langs de vloer van de neusgaten naar binnen gebracht en dan draaien we drie keer met het wattenstaafje. Het hele proces duurt 2 of 3 seconden."

De afnameprocedure wordt gedetailleerd beschreven in verschillende documenten gepubliceerd door Sciensano in samenwerking met de FOD Volksgezondheid, het Brussels Sin-Pietersziekenhuis en het UZ Leuven. Een video van de New England Journal of Mecidine toont ook dat het wattenstaafje stopt bij de nasopharynx (vanaf 0’23).

Meerdere factcheckers hebben het gerucht al ontkracht, waaronder USA Today en Reuters. 

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2638767939777307&id=100009323801415 (gearchiveerd: http://dpaq.de/k55oG)

Definitie bloed-hersenbarrière: https://www.hersenstichting.nl/dit-doen-wij/voorlichting/werking-van-de-hersenen/bloed-hersenbarriere/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/I5DmJ)

Over dokter Jean-Marc Minon (CHR Citadelle, Luik): https://www.chrcitadelle.be/Fiche-user.aspx?username=333 (gearchiveerd: http://dpaq.de/t5UTh)

Over professor Yves Van Laethem (Sint-Pietersziekenhuis en interfederaal woordvoerder Sciensano): https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20200427_04935633 (gearchiveerd: http://dpaq.de/jnsEb)

Afnameprocedure van een nasopharyngeaal staal: https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID19_procedure_sampling_NL.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/MATtG)

De verschillende COVID-19 procedures (Sciensano) https://covid-19.sciensano.be/nl/covid-19-procedures (gearchiveerd: http://dpaq.de/qf3hb)

Video van de New England Journal of Medicine: https://www.youtube.com/watch?v=DVJNWefmHjE&feature=emb_title (gearchiveerd: http://dpaq.de/ccTQ9)

Factchek van USA Today: https://eu.usatoday.com/story/news/factcheck/2020/07/08/fact-check-covid-19-nasal-test-doesnt-swab-blood-brain-barrier/5396207002/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/zls0o)

Factcheck van Reuters: https://www.reuters.com/article/uk-factcheck-brain/fact-check-covid-19-nasal-swab-tests-dont-touch-the-blood-brain-barrier-idUSKBN24A1NR (gearchiveerd: http://dpaq.de/HzVJo)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com